Úrskurður
Ár 2003, fimmtudaginn 30. janúar, var í málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í málinu nr. L-21/2002.
Kæruefni
Með bréfi dags. 23. nóvember 2002 kærði X f.h. kæranda, úrskurð
stjórnar LÍN frá 10. september 2002 í málinu nr. I-107/02, þar sem hafnað var
beiðni kæranda um undanþágu frá greiðslu afborgana af námslánum á árinu 2002 þar
sem stjórn LÍN taldi kæranda ekki uppfylla skilyrði í 8. gr. laga nr. 21/1992,
9. og 10. gr. reglugerðar nr. 602/1997 og gr. 7.4.1. og 7.4.2. í
úthlutunarreglum sjóðsins til að eiga rétt á undanþágu frá greiðslu afborgunar
af námslánunum.
Stjórn LÍN var með bréfi málskotsnefndar dags. 27.
nóvember 2002 tilkynnt um kæruna og gefinn kostur á að koma að athugasemdum
vegna hennar. Stjórn LÍN svaraði með bréfi dags. 2. desember 2002. Kæranda var
með bréfi málskotsnefndarinnar dags. 4. desember 2002 kynnt svar stjórnar LÍN og
gefinn kostur á að koma að frekari sjónarmiðum í málinu. Engin frekari svör
bárust frá kæranda.
Málsatvik og ágreiningsefni
Kærandi fékk námslán í tvö misseri 1995-1996 vegna náms í þýsku
og kínversku í Þýskalandi, í fjögur misseri 1996-1998 vegna BA-náms í kínversku
í Kína og í fjögur misseri 1998-2000 vegna BA-náms í kínversku í Danmörku.
Námslok kæranda voru ákvörðuð vorið 2000 og henni ætlað að greiða kr. 65.407 sem
fyrstu afborgun af námsláninu 30. júní 2002. Kærandi sótti um undanþágu frá
afborgununni á þeirri forsendu að hún hefði á árinu 2001 haft mjög lágar tekjur
og að fyrirsjáanlegt væri að svo yrði einnig 2002.
Í beiðni kæranda um
undanþáguna kemur fram að lögheimili hennar sé í Danmörku og skv. skattskýrslu
þaðan sé ljóst að framtaldar tekjur voru mjög lágar árið 2001. Það hafi einkum
stafað af því að hún hafi frá því í mars 2001 að mestu leyti búið í Peking í
Kína. Þar hafi hún ekki þurft mikið framfærslufé enda búið að mestu hjá vinum
sínum. Einnig hafi hún stundað ýmis tilfallandi störf svo sem einkakennslu í
ensku fyrir Kínverja, leiðsögu fyrir ferðamenn o.fl. Þær tekjur hafi því miður
ekki verið gefnar upp í Danmörku, en heildarupphæð þeirra árið 2001 verið u.þ.b.
IKR 500.000. Það sama eigi við um árið 2002 og áætlaði kærandi þá að tekjur
hennar það ár yrðu u.þ.b. IKR 700.000-800.000 sem nægja myndu til framfærslu í
Kína. Í kæru til málskotsnefndarinnar kemur ennfremur fram að kærandi hafi verið
innrituð í Háskólann í Kaupmannahöfn bæði árið 2001 og 2002 og muni skila
ritgerð til BA prófs í kínverslu í byrjun janúar 2003. Telur kærandi því
eðlilegt að afborganir hennar af námslánum á árinu 2002 verði felldar niður.
Af hálfu stjórnar LÍN er tekið fram að BA-nám kæranda taki þrjú ár skv.
námsskrá. Hún hafi á hinn bóginn fengið fullt lán í fjögur ár til að ljúka þessu
námi þar sem hún stundaði það á tveimur stöðum, þ.e. fyrst tvö ár í Kína og
síðan tvö ár í Danmörku. Þrátt fyrir að vera enn skráð í BA-nám í kínversku við
Kaupmannarhafnarháskóla hafi kærandi ekki skilað lánshæfum námsárangri síðan
vorið 2000. Í bréfi föður kæranda frá 23. ágúst sl. komi jafnframt fram að hún
hafi að mestu leyti verið í Kína við tilfallandi störf frá því í mars 2001. Því
sé útilokað að kærandi eigi rétt til undanþágu frá afborgun árið 2002 vegna
náms.
Tekið er fram af hálfu stjórnar LÍN að skv. 8. gr laga um LÍN
ákvarðist árleg endurgreiðsla í tvennu lagi. Annars vegar sem föst greiðsla sem
skuli innheimt óháð tekjum og hins vegar sem viðbótargreiðsla háð tekjum fyrra
árs. Vegna lágra tekna 2001 falli viðbótargreiðsla kæranda niður vorið 2002 og
eigi hún þá einungis að greiða föstu afborgunina. Með þessum hætti sé tekið
tillit til aðstæðna hennar og er afgreiðsla LÍN því í fullu samræmi við lögboðið
hlutverk sjóðsins.
Niðurstaða
Í 8. gr. laga nr. 21/1002, 9. og 10. gr. reglugerðar nr. 602/1997 og gr. 7.4.1. og 7.4.2. í úthlutunarreglum LÍN eru ákvæði er heimila undanþágu frá greiðslu afborgana af námslánum ef möguleikar lánþega til öflunar tekna eru skertir á einhvern hátt, t.d. vegna veikinda, atvinnuleysis, náms o.s.frv. Í máli því sem hér er til umfjöllunar er á því byggt að tekjur kæranda hafi verið mjög lágar á árinu 2001 og því óskar kærandi eftir undanþágu frá greiðslu fastrar afborgunar árið 2002. Það eitt að lánþegi hafi haft lágar tekjur heimilar ekki undanþágu frá greiðslu afborgana af námslánum skv. ofangreindum ákvæðum í lögum, reglugerð og úthlutunarreglum. Með vísan til þessa er hinn kærði úrskurður staðfestur.
Úrskurðarorð
Úrskurður stjórnar LÍN í máli nr. I-107/02 frá 10. september 2002 er staðfestur.