Úrskurður

Ár 2003, fimmtudaginn 3. apríl, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-1/2003:

Kæruefni

Með kæru dags. 27. janúar 2003 kærði kærandi úrskurð stjórnar LÍN í máli nr. I-142/02 frá 27. október 2002 þar sem stjórnin synjaði beiðni hennar um undanþágu frá endurgreiðslu tekjutengdrar afborgunar árið 2002 fyrir hana sjálfa og maka hennar vegna veikinda kæranda.

Stjórn LÍN var tilkynnt um kæruna með bréfi dagsettu 29, janúar sl. og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins. Athugasemdir stjórnarinnar komu fram í bréfi dags. 6. febrúar sl. og var afrit þess sent kæranda með bréfi dags. 11. febrúar sl. en þar var henni jafnframt gefinn 14 daga frestur til að koma að frekari sjónarmiðum sínum. Engin frekari gögn bárust frá kæranda.

Málsatvik og ágreiningsefni

Með umsókn til LÍN dags. 6. september 2002 óskaði kærandi eftir fresti á greiðslu afborgunar fyrir sjálfa sig og eiginmann hennar vegna skyndilegra og verulegra breytinga. Í bréfi dags. 25. september 2002 hafnaði LÍN erindi hennar með vísan til greinar 7.4.1. í úthlutunarreglum sjóðsins. Þann 1. október 2002 sendu kærandi og eiginmaður hennar stjórn LÍN beiðni um frest í 1 ár með að greiða afborganir af lánum þeirra sem gjaldféllu í september 2002. Stjórn LÍN hafnaði erindi kæranda með vísan til þess að hvorki hún né eiginmaður hennar uppfyllti þau skilyrði fyrir undanþágu sem eru talin upp í 8. gr. laga um LÍN nr. 21/1992 og 9. og 10. gr. reglugerðar um sjóðinn nr. 602/1997.

Kærandi byggir kröfu sína á því að hún hafi á síðasta sumri veikst af alvarlegum sjúkdómi og hafi lítið getað unnið síðan þá. Hún fái þó enn veikindalaun en maður hennar hafi þurft að minnka við sig vinnu til frambúðar til þess að geta sinnt henni og dætrum þeirra þremur. Kærandi bendir á að hún og maður hennar hafi unnið mikið enda séu þau að koma sér upp framtíðarhúsnæði.

Af hálfu stjórnar LÍN er á því byggt að tekjutengdar afborganir kæranda og manns hennar hafi verið ákvarðaðar í samræmi við tekjur þeirra á árinu 2001, sbr. ákvæði laga og reglna um sjóðinn. Jafnframt sé það niðurstaða stjórnar að ákvæði í lögum og reglum, sem heimila undanþágu frá árlegri endurgreiðslu, eigi ekki við í hennar tilviki á árinu 2002. Vísar stjórnin til þess að hún veiti undanþágu frá árlegri endurgreiðslu ef veikindi valda verulegum fjárhagsörðugleikum og/eða ef skyndilegar og verulegar breytingar verða á högum skuldara er skerða til muna ráðstöfunarfé hans og möguleika til að afla tekna. Hvorugt skillyrðið eigi við í tilviki kæranda og hafi hún ekki átt í verulegum fjárhagsörðugleikum og ráðstöfunartekjur hennar hafi ekki skerst til muna.

Þá benti stjórn LÍN á að óski skuldari eftir undanþágu frá endurgreiðslu þurfi hann lögum og reglum samkvæmt að sækja í það minnsta árlega um undanþáguna. Þannig sé gert ráð fyrir athugun á fjárhagsstöðu umsækjanda og sérstakri ákvörðun vegna hverrar afborgunar fyrir sig. Komi sjúkdómur kæranda til með að valda henni eða eiginmanni hennar verulegum fjárhagsörðugleikum og/eða að skerða til muna ráðstöfunarfé þeirra á árinu 2003 eða síðar, sé rétt og elilegt að þau láti reyna á heimild stjórnar til frestunar á afborgunum sem þá verða til innheimtu.

Niðurstaða

8. gr. laga um LÍN nr. 21/1992 er að finna heimildir til að veita undaþágu frá ársgreiðslu ef nám, atvinnuleysi, veikindi, þungun, umönnun barna eða aðrar sambærilegar ástæður valda verulegum fjárhagsörðugleikum hjá lánþega eða fjölskyldu hans. Þá segir um undanþágur í 9. gr. reglugerðar um sjóðinn nr. 602/1997 eftirfarandi:

"Nú gefur útsvarsstofn vegna tekna á fyrra ári ekki rétta mynd af fjárhag lánþega á endurgreiðsluári, vegna skyndilegra og verulegra breytinga sem hafa orðið á högum hans milli ára, t.d. ef hann veikist alvarlega eða verður fyrir slysi er skerðir til muna ráðstöfunarfé hans og möguleika til að afla tekna. Ef lánþegi gerir skriflega grein fyrir þessum breyttu högum sínum og styður hana tilskildum gögnum, er sjóðsstjórn heimilt að veita undanþágu frá árlegri endurgreiðslu, ýmist til lækkunar eða niðurfellingar á greiðslum, eftir atvikum."

Í málinu liggja frammi upplýsingar um að tekjur kæranda á árinu 2001 námu 3.149.697 krónum og framlagðir launaseðlar kæranda á árinu 2002 benda til að heildartekjur hennar verði ekki að mun minni fyrir árið 2002. Það verður því ekki talið að útsvarsstofn ársins 2001 gefi ekki rétta mynd af fjárhag kæranda á endurgreiðsluári. Þá uppfyllir eiginmaður kæranda ekki skilyrði framangreindra ákvæða til undanþágu frá endurgreiðslu námslána. Að þessu virtu er það niðurstaða málskotsnefndar að staðfesta úrskurð stjórnar LÍN í málinu.

Eins og rakið er hér að framan getur kærandi sótt um undanþágu til stjórnar LÍN vegna afborgunar þessa árs ef verulegar breytingar verða á fjárhagslegum högum hennar á árinu vegna veikindanna.

Úrskurðarorð

Úrskurður stjórnar LÍN frá 27. október 2002 í máli I-142/02 er staðfestur.