Úrskurður
Ár 2004, miðvikudaginn 12. maí, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-1/2004.
Kæruefni
Með bréfi dags. 3. febrúar 2004 sem barst málskotsnefndinni
þann 16. febrúar 2004 kærði lánþegi, úrskurð stjórnar LÍN frá 12. janúar 2004 í
málinu nr. I-2/04, en með úrskurðinum hafnaði stjórn LÍN að veita kæranda
undanþágu frá afborgun námslána á grundvelli þess að kærandi var ekki talinn
uppfylla skilyrði fyrir undanþágu endurgreiðslna sem fram koma í 8. gr. laga nr.
21/1992 og í 9. 10. gr. reglugerðar nr. 602/1997.
Stjórn LÍN var með
bréfi málskotsnefndar dags. 17. febrúar 2004 tilkynnt um kæruna og gefinn kostur
á að tjá sig um hana. Athugasemdir stjórnar LÍN bárust nefndinni með bréfi dags.
27. febrúar 2004. Með bréfi dags. 10. mars 2004 var kæranda gefinn kostur á að
tjá sig um athugasemdir stjórnar LÍN, en engar frekari athugasemdir eða gögn
bárust frá kæranda.
Málsatvik og ágreiningsefni
Kærandi fékk námslán á árunum 1991 og 1992 og hóf endurgreiðslu
þess árið 1995. Árið 1998 hóf kærandi lánshæft nám að nýju í hársnyrtingu og
fékk undanþágu frá endurgreiðslu lánsins árin 1998 og 1999 vegna námsins og
lágra tekna. Kærandi skilaði lánshæfum árangri skólaárið 1999-2000 og fékk
útborgað lán í janúar og júlí 2000 fyrir bæði misserin.
Kærandi heldur
því fram að hún hafi þurft að taka sér frí frá námi skólaárið 2000-2001 vegna
veikinda sinna og sonar síns og að LÍN hafi verið send gögn vegna þessa. Stjórn
LÍN heldur því aftur á móti fram að sjóðnum hafi aldrei borist gögn sem
staðfesti framangreind veikindi. Yfirlit sem sjóðnum hafi aftur á móti borist
frá Tryggingastofnun ríkisins í ágúst 2002 beri á hinn bóginn með sér að kærandi
fái mánaðarlegar örorkubætur frá júlí 2001 til ágúst 2002.
Kærandi lauk
hársnyrtinámi vorið 2003. Samkvæmt gögnum frá skóla var námsframvinda hennar
skólaárin 2001-2002 og 2002-2003 með þeim hætti að hún átti ekki rétt á
námsláni. Að mati stjórnar LÍN hefði hún því hvorki átt rétt á námslánum né
frestun afborgana vegna lánshæfs náms eftir skólaárið 1999-2000. Vegna
afborgunar í mars 2000 fékk kærandi sendan gíróseðil og síðan ítrekanir í mars
og maí 2000 að sögn stjórnar LÍN. Þá mun henni einnig hafa verið sent sérstakt
bréf í janúar 2001. Stjórn LÍN kveður kæranda ekki hafa brugðist við með neinum
hætti og því hafi skuld hennar verið send til lögfræðilegrar innheimtu þann 25.
janúar 2001.
Af hálfu stjórnar LÍN kemur fram að vera kunni að kærandi
hefði átt rétt á undanþágu frá afborgun áranna 2000-2001. Til að láta á það
reyna hafði hún á þeim tíma orðið að sækja um undanþáguna og sýna fram á
veikindi sín með læknisvottorði, en það hafi hún aldrei gert. Stjórn LÍN bendir
enn fremur á að árin 2002 og 2003 hafi kæranda reiknast tekjutengd afborgun og
því ekkert sem bendi til að hún hefði getað átt rétt á undanþágu frá afborgun
þeirra ára.
Af hálfu stjórnar LÍN kemur fram að vegna aðstæðna kæranda
hafi stjórnin fallist á að gefa henni kost á að skuldbreyta vanskilunum á
almennt skuldabréf og það boð standi enn.
Kærandi kveðst hafa sótt um
undanþágu frá endurgreiðslu af námslánum árið 2002. Kærandi mótmælir að hún hafi
ekki skilað inn gögnum vegna þeirrar undanþágubeiðni og kveðst hafa lagt fram
námsferilsskrá og önnur gögn sem LÍN hafi beðið um. Ekkert af þessum gögnum
virðist þó hafa dugað að mati LÍN og því hafi innheimta á vanskilunum haldið
áfram af hálfu sjóðsins. Kærandi telur að mistökin felist í því að hún hafi
aldrei verið beðin um að útfylla tiltekið eyðublað.
Niðurstaða
Í 8. gr. laga nr. 21/1992 um Lánasjóð íslenskra námsmanna og í
9. og 10. gr. reglugerðar nr. 602/1997 er að finna heimildir til að veita
undanþágu frá endurgreiðslu námslána ef nánar tilgreindar ástæður eru fyrir
hendi. Forsenda þess að stjórn LÍN geti tekið afstöðu til slíkra beiðna er að
þeir sem óska eftir undanþágunni leggi fram viðeigandi gögn til að sýna fram á
að umrædd laga- og reglugerðarákvæði eigi við um tilvik þeirra. Í máli þessu
virðist sem gagnaframlagningu af hálfu kæranda hafi verið áfátt þrátt fyrir
leiðbeiningar af hálfu LÍN sem gerð er grein fyrir í hinum kærða úrskurði. Af
þessum sökum er fallist á það með stjórn LÍN að hafna beri kröfu kæranda um
undanþágu frá greiðslu afborgana af námslánum hennar eins og atvikum háttar í
máli þessu. Af þessum sökum er hinn kærði úrskurður staðfestur.
Í
upphaflegri beiðni sinni til LÍN virðist kærandi vera að óska eftir því að fá að
færa vanskil sín við sjóðinn yfir á skuldabréf þar sem námslán hennar hafi verið
gjaldfellt og árangurslaust fjárnám gert hjá henni vegna þessa. Svo sem að
framan greinir hefur stjórn LÍN fallist á að gefa kæranda kost á að skuldabreyta
vanskilunum á almennt skuldabréf og það boð standi enn.
Úrskurðarorð
Úrskurður stjórnar LÍN frá 12. janúar 2004 í málinu nr. I-2/04 er staðfestur.