Úrskurður
Ár 2004, föstudaginn 13. ágúst, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-5/2004:
Kæruefni
Með bréfi dags. 18. apríl 2004 kærði kærandi úrskurð stjórnar
LÍN í máli nr. I-30/04 frá 6. apríl sl. þar sem stjórnin synjaði beiðni hans um
undanþágu frá árlegri endurgreiðslu námsláns hans.
Stjórn LÍN var
tilkynnt um kæruna með bréfi dags. 28. apríl sl. og jafnframt gefinn kostur á að
tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins. Athugasemdir stjórnar komu
fram í bréfi dags. 10. maí sl. og var afrit þess sent kæranda með bréfi dags.
11. maí sl. en þar var kæranda jafnframt gefinn 14 daga frestur til að koma að
frekari sjónarmiðum sínum. Með bréfi dags. 12. maí sl. sendi kærandi
málskotsnefnd yfirlýsingu frá Partille social- och arbetsnämd dags. 4. maí sl.
Frekari athugasemdir bárust ekki.
Málsatvik og ágreiningsefni
Með bréfi dags. 16. febrúar sl. óskaði kærandi eftir undanþágu
frá endurgreiðslu námslána 2004 vegna slæms fjárhags og lágra tekna á árinu 2003
en þær námu SKR 100.231 samkvæmt framlögðum gögnum. Fram kom í bréfinu að
kærandi hefði fengið starf hjá Buscaresystem AB til reynslu til marsloka 2004 og
að hann vonaðist til að hann héldi starfinu. Með bréfi dags. 19. febrúar sl.
óskaði LÍN eftir frekari gögnum og upplýsingum frá kæranda sem hann lét í té með
bréfi dags. 23. febrúar sl. en formleg frestsumsókn kæranda á umsóknareyðublaði
er dags. 25. febrúar sl. Með bréfi dags. 1. mars sl. var beiðni kæranda um
undanþágu frá afborgun námslána vorið 2004 synjað með vísan til ákvæða greina
7.4.1. og 7.4.2. í úthlutunarreglum sjóðsins. Með bréfi dags. 8. mars sl. óskaði
kærandi eftir úrskurði stjórnar LÍN um synjunina og er úrskurðurinn dags. 6.
apríl sl. sem kærandi hefur borið undir málskotsnefnd LÍN eins og rakið er hér
að ofan.
Kærandi krefst þess að fá endurgreidda þá peninga sem hann
greiddi 5. mars sl. vegna fastrar afborgunar af námsláni hans með gjalddaga 1.
mars sl. þar sem social kontoret í Partille í Svíþjóð taki ekki til greina
greiðslu á námsskuldum og því hafi hann ekkert socialbidrag fengið. Af þessum
sökum sé hann illa settur peningalega og hætta sé á að hann missi leiguhúsnæði
sitt. Kærandi kveðst hafa misst starf sitt hjá Buscaresystem AB og hafi orðið
atvinnulaus um mánaðamótin febrúar-mars sl.
Kærandi krefst þess að fá
endurgreidda þá peninga sem hann greiddi 5. mars sl. vegna fastrar afborgunar af
námsláni hans með gjalddaga 1. mars sl. þar sem social kontoret í Partille í
Svíþjóð taki ekki til greina greiðslu á námsskuldum og því hafi hann ekkert
"socialbidrag" fengið. Af þessum sökum sé hann illa settur peningalega og hætta
sé á að hann missi leiguhúsnæði sitt. Kærandi kveðst hafa misst starf sitt hjá
Buscaresystem AB og hafi orðið atvinnulaus um mánaðamótin febrúar-mars sl.
Stjórn LÍN vísar til þess að samkvæmt greinum 7.4.1. og 7.4.2. í
úthlutunarreglum sjóðsins sé það forsenda þess að unnt sé að veita undanþágu frá
greiðslu afborgana af námslánum að möguleikar lántaka til öflunar tekna séu
skertir á einhvern hátt, t.d. vegna veikinda, atvinnuleysis, náms o.fl. Ekki sé
heimilt að veita undanþágu frá endurgreiðslu vegna þess eingöngu að lántaki afli
lágra tekna og kærandi uppfylli því ekki skilyrði fyrir undanþágu enda hafi hann
ekki verið skráður atvinnulaus fyrr en 5. mars sl. en gjalddagi endurgreiðslu
var 1. mars sl.
Niðurstaða
Um undanþágur frá endurgreiðslu námslána gilda ákvæði 8. gr.
laga nr. 21/1992 um LÍN. Ákvæði um heimild til undanþágu frá endurgreiðslu
fastrar afborgunar er að finna í 6. mgr. 8. gr. en þar segir:
"Stjórn
sjóðsins er enn fremur heimilt að veita undanþágu frá ársgreiðslu skv. 1. mgr.
ef nám, atvinnuleysi, veikindi, þungun, umönnun barna eða aðrar sambærilegar
ástæður valda verulegum fjárhagsörðugleikum hjá lánþega eða fjölskyldu
hans."Samkvæmt 10. gr. reglugerðar um LÍN nr. 602/1997 getur námsmaður, sem
hefur haft svo lágar tekjur á fyrra ári að honum reiknast ekki viðbótargreiðsla
og fjárhagur hans hefur ekki batnað á endurgreiðsluárinu, sótt um undanþágu frá
fastri ársgreiðslu ef ákveðnar aðstæður hafa valdið fjárhagsörðugleikum hans,
s.s. lánshæft nám, atvinnuleysi, veikindi, þungun, umönnun barna eða aðrar
sambærilegar ástæður lánþega eða fjölskyldu hans.
Samkvæmt gögnum
málsins starfaði kærandi hjá fyrirtækinu Buscaresystem AB frá júní 2003 út
febrúar 2004 en var skráður atvinnulaus frá 5. mars sl. Kærandi greiddi fasta
afborgun námsláns síns með gjalddaga 1. mars sl. og var því ekki orðinn
atvinnulaus á því tímamarki. Eins og fram er komið er enga heimild að finna í
lögum og reglum LÍN um að undanþága sé veitt vegna lágra tekna einvörðungu
heldur verða að liggja ákveðnar ástæður að baki fjárhagsörðugleikunum. Verður
því ekki talið að kærandi uppfylli skilyrði laga og reglna LÍN um undanþágu frá
fastri endurgreiðslu námslána.
Með vísan til framanritaðs er
framangreindur úrskurður stjórnar LÍN í máli kæranda staðfestur.
Úrskurðarorð
Úrskurður stjórnar LÍN frá 6. apríl 2004 í málinu nr. I-30/04 er staðfestur.