Úrskurður
Ár 2007, miðvikudaginn 19. desember, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-15/2007:
Kæruefni
Með bréfi dagsettu 4. október 2007 sem móttekið var 19. sama mánaðar kærði kærandi úrskurð stjórnar LÍN frá 13. september sl. þar sem synjað var um endurútreikning tekjutengdrar afborgunar 2007. Stjórn LÍN var tilkynnt um kæruna með bréfi dags. 25. október sl. og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins. Athugasemdir stjórnar komu fram í bréfi dags. 31. október sl. og var afrit þess sent kæranda með bréfi dags. 2. nóvember sl. en þar var kæranda jafnframt gefinn 14 daga frestur til að koma að frekari sjónarmiðum sínum. Athugasemdir kæranda komu fram í bréfi hennar dagsettu 13. nóvember sl.
Málsatvik og ágreiningsefni
Kærandi sendi LÍN tölvubréf dags. 4. september sl. þar sem hún
benti á að á vefsíðu sjóðsins kæmi fram að við útreikning á endurgreiðslu
námslána bæri að miða við útsvars- og skattstofn. Hins vegar kæmi ekki fram á
vefsíðunni að endurgreiðsla hjá lánþegum búsettum erlendis væri ekki byggð á
útsvars- og skattstofni eins og hann er reiknaður út í hverju landi. Benti þetta
til þess að annað hvort væru upplýsingarnar á vefsíðu LÍN villandi eða að LÍN
endurreiknaði stofninn án þess að hafa heimild fyrir því í þeim lögum og
reglugerðum sem LÍN ber að fara eftir. Gerði kærandi síðan í bréfinu ráð fyrir
því að sjóðurinn reiknaði út tekjutengda afborgun hennar að nýju út frá þeim
útsvars- og skattstofni sem norsk skattayfirvöld hafa ákveðið.
Af hálfu
kæranda er á því byggt að samkvæmt upplýsingum frá norskum skattyfirvöldum sé
útsvars- og skattstofn hennar NOK 350.091. Ekkert í lögum og reglugerðum LÍN
veiti sjóðnum heimild til þess að hunsa útsvarsstofn þeirra lánþega sem eiga
skattheimili erlendis og endurreikna hann út frá því hvernig samsvarandi tekjur
hefðu verið skattlagðar á Íslandi. Það komi skýrt og greinilega fram í upphafi
10. gr. laga nr. 21/1992 um LÍN að það sé útsvarsstofn sem liggur til
grundvallar endurgreiðslunni. Eðlilegast sé að það sé útsvarsstofn eins og hann
er reiknaður út í því landi sem viðskiptamenn sjóðsins eiga skattheimili sitt en
þar þurfi þeir að lifa af tekjum sínum eftir að tekjutengda afborgunin hefur
verið greidd. Þurfi lagabreytingu til að LÍN væri heimilt að endurreikna
útsvarsstofn lánþega búsettra erlendis.
Stjórn LÍN byggir synjun sína á
ákvæðum 3. mgr. 10. gr. laga um LÍN þar sem segir að lánþega, sem á
endurgreiðslutímanum sé ekki skattskyldur á Íslandi af öllum tekjum sínum og
eignum, skuli gefast kostur á að senda sjóðnum staðfestar upplýsingar um tekjur
sínar og síðan skuli hámark endurgreiðslu ákveðið í samræmi við það. Kærandi sé
búsett í Noregi og endurgreiði nú S-lán. Þegar greiðandi slíks láns sé
skattskyldur á Íslandi, sé stofn til útreiknings tekjutengdu afborgunarinnar
útsvarsstofn hans, en sé hann ekki skattskyldur á Íslandi af öllum tekjum sínum
sé honum gefinn kostur á að senda sjóðnum staðfestar upplýsingar um tekjur
sínar, sbr. ákvæði 10. gr. áðurnefndra laga. Kærandi hafi sent sjóðnum
upplýsingar um tekjur sínar í Noregi og hafi útsvarsstofn hennar verið
ákvarðaður út frá þeim kr. 4.562.994, þ.e. heildartekjur að fjárhæð NOK 428.223
að frádregnu lífeyrissjóðsiðgjaldi NOK 8.483 sem geri NOK 419.740 eða IKR
4.562.994. LÍN ákveði tekjustofn vegna erlendra tekna eins og lánþeginn væri
skattskyldur af öllum tekjum sínum á Íslandi. Í tilviki kæranda séu t.d. vergar
tekjur hennar skilgreindar lægri en samkvæmt norskum skattalögum en munurinn
felist í fjármagnstekjum sem ekki séu meðtaldar í íslenska útsvarsstofninum. Á
móti komi að óheimilt sé að draga frá vaxtakostnað eða annan fjármagnskostnað
eins og kærandi fari fram á.
Niðurstaða
Í 8. gr. laga nr. 21/1992 um LÍN segir að árleg endurgreiðsla
ákvarðist í tvennu lagi, annars vegar sé um að ræða fasta greiðslu óháða tekjum
lánþega en hins vegar viðbótargreiðslu sem sé háð tekjum fyrra árs. Tekjutengd
afborgun með gjalddaga 1. september 2007 er því ákvörðuð út frá heildartekjum
ársins 2006. Eins og segir í 1. mgr. 10. gr. sömu laga er með hugtakinu
tekjustofn átt við útsvarsstofn lánþega að viðbættum tekjum samkvæmt c-lið 7.
gr. laga nr. 90/2003 um tekjuskatt og eignarskatt, þegar tekjur lánþega eru
skattskyldar á Íslandi. Hins vegar er í sömu lagagrein einnig að finna fyrirmæli
um það hvernig finna skal út heildartekjur lánþega, sem ekki er skattskyldur á
Íslandi af öllum tekjum sínum og eignum, og segir þar í 3. mgr.:
"Sé
lánþegi á endurgreiðslutímanum ekki skattskyldur á Íslandi af öllum tekjum sínum
og eignum skal honum gefinn kostur á að senda sjóðnum staðfestar upplýsingar um
tekjur sínar og skal árleg viðbótargreiðsla ákveðin í samræmi við það."
Ljóst er að tekjustofn er ekki í öllum löndum reiknaður út með sama
hætti. Með framangreindum lagaákvæðum eru gefin fyrirmæli um það hvernig finna
skuli út grundvöll útreiknings á heildartekjum lánþega sem gefur sambærilega
niðurstöðu óháð því hvar lánþegi býr. Er því tekjustofn vegna erlendra tekna
ákveðinn eins og lánþeginn væri skattskyldur af öllum tekjum sínum á Íslandi,
óháð skattareglum í því landi sem hann býr. Með þeim hætti er framkvæmd LÍN í
samræmi við lög og jafnræðis gætt milli lánþega. Með vísan til framanritaðs er
framangreindur úrskurður stjórnar LÍN í máli kæranda staðfestur.
Úrskurðarorð
Úrskurður stjórnar LÍN frá 13. september 2007 í máli kæranda er staðfestur.