Úrskurður
Ár 2009, miðvikudaginn 2. desember, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-17/2009.
Kæruefni
Með kæru dagsettri 1. september sl. kærði Ljósmyndaskólinn
ehf., kt. 610907-0750, úrskurð stjórnar LÍN frá 26. júní sl. þar sem hafnað var
beiðni um að nám við Ljósmyndaskólann ehf. yrði gert lánshæft.
Stjórn
LÍN var með bréfi dags. 4. september sl. tilkynnt um kæruna og jafnframt gefinn
kostur á að tjá sig um hana. Svarbréf stjórnar LÍN er dags. 17. september sl.
Með bréfi dags. 21. september sl. var kæranda kynnt efni svars stjórnar LÍN og
jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um það. Athugasemdir kæranda bárust með
bréfi dags. 5. október sl. Málskotsnefnd óskaði eftir frekari upplýsingum frá
LÍN er varðar aðra skóla sem kærandi telur sambærilega Ljósmyndaskólanum. Svar
barst frá LÍN þann 11. nóvember sl.
Málskotsnefnd sendi fyrirspurn til
fyrirsvarsmanns kæranda þann 23. nóvember sl. um hvort Ljósmyndaskólinn ehf.
hefði fengið umfjöllun hjá Starfsgreinaráði upplýsinga og fjölmiðlagreina á námi
skólans. Svar barst frá kæranda 25. nóvember sl.
Málsatvik og ágreiningsefni
Kærandi óskaði eftir því að nám við Ljósmyndaskólann ehf. yrði
talið lánshæft en var synjað af LÍN.
Ljósmyndaskólinn ehf., sem áður hét
Ljósmyndaskóli Sissu, hefur verið starfræktur frá árinu 1997 og býður nú upp á 5
anna nám, 81 einingar á framhaldskólastigi, til undirbúnings starfa við skapandi
ljósmyndun.
Í febrúar sl. hlaut skólinn viðurkenningu
Menntamálaráðuneytisins sem einkaskóli á framhaldskólastigi. Í framhaldi af því
fór skólinn fram á það við stjórn LÍN að samþykkt yrði að nám við skólann yrði
lánshæft hjá LÍN en var synjað. Telur kærandi að skólinn uppfylli skilyrði
úthlutunarreglna LÍN og að synjunin brjóti í bága við jafnræðislegu.
Kærandi hefur lagt fram tölvupóstsamskipti milli stjórnenda skólans og
stjórnarmanns LÍN og segir þar koma fram að stjórn LÍN telji það nám sem boðið
sé upp á í Ljósmyndaskólanum til framhaldsskólanáms en ekki löggilts iðnnáms eða
háskólanáms. Svo virðist sem stjórn LÍN telji það réttlæta synjun sína. Á þennan
skilning stjórnar LÍN geti stjórnendur Ljósmyndaskólans ekki fallist enda segi í
gr. 1.2.2. í úthlutunarreglum LÍN að lánshæft sérnám á Íslandi sé löggilt iðnnám
og annað a.m.k. eins árs starfsnám á framhaldsskólastigi samþykkt af
menntamálaráðuneyti. Telur kærandi því ekki hægt að synja skólanum um lánshæfi á
þeirri forsendu að um sé að ræða skóla á framhaldsskólastigi. Væri slíkt í
andstöðu við skýrt orðalag úthlutunarreglna LÍN. Í Ljósmyndaskólanum séu gerðar
kröfur til nemenda um að hafa lokið stúdentsprófi eða öðru sambærilegu námi. Nám
við Ljósmyndaskólann sé ekki liður í undirbúningi til stúdentsprófs eða
sambærilegs prófs heldur miði námið að því að veita nemendum undirbúning til að
starfa í atvinnulífinu í samræmi við almennar kröfur. Um sé að ræða skapandi
ljósmyndanám sem að mati stjórnenda Ljósmyndaskólans flokkist frekar sem
listnám.
Kærandi byggir kröfu sína um að nám í Ljósmyndaskólanum teljist
lánshæft hjá LÍN fyrst og fremst á því að nám við aðra skóla sem bjóði upp á nám
á sama stigi og boðið er upp á hjá Ljósmyndaskólanum teljist lánshæft. Vísar
kærandi í fyrsta lagi til Kvikmyndaskóla Íslands. Kvikmyndaskóli Íslands hafi
líkt og Ljósmyndaskólinn fengið viðurkenningu menntamálaráðuneytisins sem
einkaskóli á framhaldsskólastigi. Þá bjóði Kvikmyndaskóli Íslands ekki upp á
löggilt iðnnám heldur upp á almennt nám í kvikmyndagerð sem nýst geti nemendum í
atvinnulífinu án þess að nemendur öðlist sérstök réttindi eða prófgráðu að námi
loknu. Námið við Kvikmyndaskóla Íslands teljist jafnframt, líkt og námið hjá
Ljósmyndaskólanum að stórum hlut til listnáms eða skapandi náms. Námið við
Kvikmyndaskóla Íslands sé tveggja ára nám (4 annir) en námið við
Ljósmyndaskólann sé 5 annir. Kærandi telur jafnframt að nám það sem boðið er upp
á hjá Keili og er lánshæft hjá LÍN teljist hvorki til löggilts iðnnáms né
háskólanáms heldur sé um að ræða starfsnám á framhaldsskólastigi sem þó sé ekki
liður í undirbúningi til stúdentsprófs eða sambærilegs prófs líkt og nám það sem
boðið sé upp á hjá Ljósmyndaskólanum. Þá vísar kærandi einnig til þess að nám
við erlenda ljósmyndaskóla t.d. A.M.U í Tékklandi (2 anna diplóma nám) teljist
lánshæft. Kærandi nefnir og fleiri skóla. Kærandi telur að nám það sem boðið er
upp á í Ljósmyndaskólanum sé síst lakara og í mörgum tilfellum umfangsmeira en
það sem boðið er upp á í ofangreindum skólum og það skjóti skökku við að gerðar
séu aðrar og ríkari kröfur til íslenskra ljósmyndaskóla en erlendra þegar meta
skal hvort nám við skólana teljist lánshæft. Kærandi vekur sérstaka athygli á
því að ná við framtalda erlenda háskóla sé ekki sambærilegt löggiltu iðnnámi
enda fari nemendur ekki á námssamning, frekar en nemendur Ljósmyndaskólans.
Þegar stjórn LÍN hafi lagt mat á það hvað geti talist lánshæft sérnám erlendis
hafi stjórnin litið til gr. 1.2.2. í úthlutunarreglunum og hafi það verið gert
til að gæta samræmis í kröfum sem gerðar séu til lánshæfs sérnáms hér á landi og
annars staðar. Því sé eðlilegt að við mat á því hvaða kröfur eigi að gera til
lánshæfs sérnáms hér á landi að líta til þeirra krafna sem gerðar séu til
sambærilegs sérnáms í erlendum skólum og teljist lánshæft. Þetta telur kærandi
stjórn LÍN ekki hafa gert. Máli sínu til frekari stuðnings vísar kærandi til
niðurstöðu málskotsnefndar í máli nr. L 23/2002 þar sem fjallað hafi verið um
lánshæfi erlends sérnáms. Kærendur ítreki að það að gera ríkari kröfur til
lánshæfismats á íslensku námi en til lánshæfismats á erlendu námi sé andstætt
jafnræðisreglu.
Stjórn LÍN hafnaði beiðni kæranda um að nám við skólann
teldist lánshæft með vísan til gr. 1.2.2 í úthlutunarreglum LÍN. Það nám sem um
ræðir sé nám á framhaldsskólastigi til undirbúnings starfa við skapandi
ljósmyndun. Námið sé byggt upp sem tveggja anna grunnnám og þriggja anna
framhaldsnám. Námið í heild sinni er metið til 81 eininga á 5 önnum.
Inntökuskilyrði er að hafa lokið framhaldsskóla eða öðru sambærilegu námi. Unnt
sé að sækja um undanþágu frá þessu ákvæði til skólastjóra. Menntamálaráðuneytið
veiti skólanum viðurkenningu sem einkaskóla á framhaldsskólastigi þar sem ekki
sé krafist lögverndaðra starfsréttinda. Nemendur sem lokið hafi námi í
Ljósmyndaskólanum megi ekki kalla sig ljósmyndara né taka að sér störf eða
stunda starfsemi sem eingöngu löggiltir ljósmyndarar hafi rétt til. Einingar sem
nemendur fá fyrir nám sitt í skólanum flytjist ekki sjálfkrafa með þeim hefji
þeir nám í almennum framhaldsskóla þar sem skólinn starfi ekki samkvæmt
aðalnámskrá framhaldsskóla.
Í svarbréfi LÍN við fyrirspurn
málskotsnefndar um lánshæfi Kvikmyndaskóla Íslands segir að Kvikmyndaskólinn
hafi fengið viðurkenningu menntamálaráðuneytisins til að starfrækja tveggja ára
starfsmenntabraut í kvikmyndagerð sem einkaskóli á framhaldsskólastigi. Námið er
viðurkennt af félagi Kvikmyndagerðamanna og veiti inngöngu í félagið og til
starfsheitisins Kvikmyndagerðamaður. Þá sé A.M.U í Tékklandi listaskóli á
háskólastigi. Nemendur í ljósmyndun geti innritast í þriggja ára bachelornám og
tveggja ára meistaranám að því loknu. Þessir skólar séu því ekki sambærilegir.
Málskotsnefnd sendi kæranda þá fyrirspurn hvort Starfsgreinaráð
upplýsinga og fjölmiðlagreina (SUF) eða annað starfsgreinaráð hefði haft nám
Ljósmyndaskólans til umfjöllunar. Svar barst frá kæranda þess efnis að við
afgreiðslu á viðurkenningu Menntamálaráðuneytisins á námi Ljósmyndaskólans í
skapandi ljósmyndun hafi það verkferli ekki verið viðhaft af ráðuneytinu að
leita umsagnar eða viðurkenningar starfsgreinaráðs. Í viðurkenningarbréfi
ráðuneytisins komi ekki fram þörf á slíku. Embættismaður Menntamálaráðuneytisins
hafi tjáð kæranda þá jafnframt að þeir aðrir sjálfstætt starfandi og einkareknu
skólar með starfsnám á framhaldsskólastigi sem starfi eftir eigin námsskrá og
hlotið hafa viðurkenningu ráðuneytisins og þar með lánshæfi, hafi ekki lotið
þeirri reglu að námið væri skipulagt eða viðurkennt af starfsgreinaráði.
Niðurstaða
Í grein 1.2.2. í úthlutunarreglum LÍN segir: "Nám í
fjölbrauta- og menntaskólum og öðrum skólum sem bjóða upp á nám sem er liður í
undirbúningi til stúdentsprófs eða sambærilegs prófs, er ekki lánshæft skv.
þessari grein. Lánshæft sérnám á Íslandi er löggilt iðnnám og annað a.m.k. eins
árs starfsnám á framhaldsskólastigi, samþykkt af menntamálaráðuneyti, skipulagt
af viðkomandi starfsgreinaráði, sem ekki er launað skv. kjarasamningi umfram
grunnframfærslu á Íslandi, sbr. gr. 3.1.1. og 3.2. Námið er lánshæft þann tíma
sem það er kennt í skóla að undanskildu fyrsta eða fyrstu tveimur misserum, sbr.
3. mgr., ef hægt er að leggja stund á það beint eftir grunnskólapróf. Ef krafist
er aðfararnáms á framhaldsskólastigi er aðfaranámið (fornámið) einnig
ólánshæft".
Í málinu liggur fyrir að Ljósmyndaskólinn ehf. hefur
hlotið viðurkenningu frá Menntamálaráðuneyti sem einkaskóli á
framhaldsskólastigi á grundvelli 12. gr. laga nr. 92/2008 um framhaldsskóla og
reglugerðar nr. 108/1999 um viðurkenningu einkaskóla á framhaldsskólastigi sbr.
ákvæði II til bráðabirgða í lögum nr. 92/2008. Viðurkenningin er veitt til að
starfrækja námsbraut í skapandi ljósmyndun en nám á henni miðast við að veita
undirbúning til starfa í atvinnulífinu í samræmi við almennar kröfur. Með
almennum kröfum skv. viðurkenningarbréfi ráðherra er vísað til undirbúnings til
þeirra starfa þar sem ekki er krafist lögverndaðra starfsréttinda. Nemendur sem
ljúka námi frá skólanum mega því ekki kalla sig Ljósmyndara né taka að sér störf
eða stunda starfsemi sem eingöngu löggiltir ljósmyndarar hafa rétt til.
Skólinn býður ekki upp á löggilt iðnnám. Til að uppfylla skilyrði gr.
1.2.2. í úthlutunarreglum LÍN um sérnám á Íslandi um annað nám en löggilt iðnnám
verður að liggja fyrir að námið sem um ræðir sé skipulagt af viðkomandi
starfsgreinaráði. Starfsgreinaráð upplýsinga og fjölmiðlagreina (SUF) er
ráðgjafanefnd skipuð af menntamálaráðherra. Starfsgreinaráð fjallar um nám í
bókasafnstækni, bókbandsiðn, fjölmiðlatækni, grafískri miðlun, ljósmyndun,
nettækni, prentun og veftækni.
Viðurkenning menntamálaráðuneytisins
felur ekki sjálfkrafa í sér að nám við skólann sé lánshæft. Skv. framangreindu
ákvæði 1.2.2. í útlánareglum LÍN er það viðbótarskilyrði að námið sem um ræðir
sé skipulagt af viðkomandi starfsgreinaráði. Af viðurkenningu
mennamálaráðuneytisins verður ekki annað ráðið en að umsagnar starfsgreinaráðs
hafi ekki sérstaklega verið leitað. Þá hefur kærandi ekki lagt fram gögn sem
sýnt geta fram á að viðurkenning starfsgreinaráðs hafi hlotist á námi
Ljósmyndaskólans ehf.
Er því ljóst að Ljósmyndaskólinn ehf. uppfyllir
ekki skilyrði úthlutunarreglna LÍN um lánshæfi. Með vísan til framanritaðs er
úrskurður stjórnar LÍN í máli kæranda staðfestur.
Úrskurðarorð
Úrskurður stjórnar LÍN frá 26. júní 2009 í máli Ljósmyndaskólans ehf. er staðfestur.