Úrskurður
Ár 2010, fimmtudaginn 4. febrúar, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-28/2009
Kæruefni
Með kæru dags. 8. desember 2009 kærði kærandi úrskurð stjórnar
LÍN frá 15. október sl. þar sem hafnað var beiðni kæranda um
lækkun/niðurfellingu á tekjutengdri afborgun haustið 2009 vegna tekjufalls milli
ára 2008 og 2009.
Stjórn LÍN var með bréfi dags. 9. desember sl.
tilkynnt um kæruna og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Svarbréf
stjórnar LÍN er dags. 21. desember sl. Með bréfi dags. 29. desember sl. var
kæranda kynnt efni svars stjórnar LÍN og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um
það. Svarbréf barst frá kæranda dags. 12. janúar 2010 auk nýrra gagna.
Málsatvik og ágreiningsefni
Kærandi fer fram á niðurfellingu tekjutengdrar afborgunar
námslána 2009 vegna atvinnumissis. Kærandi kveðst hafa misst vinnu sína í lok
maí 2009 vegna mikils samdráttar í byggingageiranum og hafi verið atvinnulaus
síðan. Kveðst hann hafa verið mjög virkur í atvinnuleit og leggur því til
staðfestingar fram Excel skjal unnið af honum sjálfum. Kveður kærandi tekjur
sínar hafa minnkað mjög mikið á árinu 2009 eða frá því að vera að jafnaði kr.
850.000 brúttó fyrstu 11 mánuði 2008 í kr. 543.000 tæpar síðasta mánuð 2008 og
þar til vinnu lauk í lok maí 2009. Þá kveðst kærandi hafa fengið uppgerð
starfslok sín í lok júní 2009. Starfslokasamningurinn hafi haft þau áhrif að
kærandi hafi orðið að taka sér sumarfrí skv. skipun frá Vinnumálastofnun, fyrir
miðjan september 2009. Þetta komi greinilega fram í tekjuyfirliti og á
meðfylgjandi launaseðlum fyrir september. Þá tekur kærandi fram að ábyrgðarmaður
á umræddum námslánum sé 87 ára gömul ekkja.
Stjórn LÍN kveður kæranda
hafa sótt um lækkun/niðurfellingu á tekjutengdri afborgun haustið 2009 vegna
tekjufalls milli ára 2008-2009. Stjórn LÍN hafi borist gögn sem gáfu upplýsingar
um tekjur kæranda fyrstu 7 mánuði ársins 2009 ásamt tekjuupplýsingum fyrir 2008.
Sú reikniregla sem stjórn LÍN samþykkti til að meta tekjufall umsækjenda vegna
þessara ívilnandi aðgerða var eftirfarandi: Tekjur þær sem af voru á árinu 2009
(að hámarki til og með september 2009) og staðfestar af skattayfirvöldum, voru
uppreiknaðar til 12 mánaða. Þær tekjur voru síðan bornar saman við tekjur ársins
2008 skv. staðfestingu frá skattayfirvöldum. Í tilfelli kæranda var hann með
4.656.275 kr. Fyrstu 7 mánuði ársins 2009 (sjá staðgreiðsluyfirlit) og
uppreiknað til 12 mánaða voru þetta tekjur upp á 8.033.614,- kr. Tekjur hans á
árinu 2008 voru 10.149.699 kr. (sjá staðgreiðsluyfirlit). Mismunur þar á milli
er 22% tekjufall. Þessi aðferðarfræði er einföld og gegnsæ og hefur hún verið
kynnt þeim umsækjendum um lækkun/niðurfellingu á tekjutengdri afborgun sem hafa
óskað eftir því. Ekki sé hægt að taka tillit til framtíðartekna frá þeim
tímapunkti sem umsóknin er afgreidd þar sem ekkert liggi fyrir því til
staðfestingar. Aðstæður fólks geta breyst bæði til hins verra og batnaðar. Þá
bendir LÍN á að tekjufall á árinu 2009 leiði til lægri tekjutengdrar afborgunar
2010.
Af hálfu LÍN kemur enn fremur fram að kærandi hafi aldrei lagt
fram staðfestar tekjuupplýsingar vegna ágúst og september heldur hafi hann sent
erindi til stjórnar þar sem hann óskaði eftir því að tekjutengda afborgunin yrði
felld niður. Þar sem kærandi hafi ekki uppfyllt nein af þeim skilyrðum sem
kveðið sé á um í gr. 7.4.1. eða 7.4.2. auk þess sem áætlaðar tekjur hans fyrir
árið 2009 voru umfram 4 milljónir króna, var erindi hans synjað.
Frekari
athugasemdir frá kæranda bárust Málskotsnefnd með bréfi dags. 12. janúar 2010
ásamt staðfestum tekjuupplýsingum fyrir árið 2009 og greiðsluseðli
atvinnuleysisbóta fyrir desember 2009. Í bréfi sínu bendir kærandi á að tekjur
hans fyrir árið 2009 skv. meðfylgjandi staðgreiðsluyfirliti og síðasta
launaseðli ársins 2009 séu kr. 5.990.350. Samkvæmt reiknireglum LÍN hafi
framreiknaðar tekjur hans byggðar á tekjum fyrstu 7 mánuði ársins fyrir alla 12
mánuði ársins 2009 kr. 8.033.614 og lækkun tekjutengdrar afborgunar reiknuð út
frá því. Hér sé mismunur frá útreikningum LÍN og rauntekjum kæranda í óhag upp á
kr. 2.043.264 og raunverulegt tekjufall því 41% en ekki 22%. Þessari niðurstöðu
hefði LÍN getað komist að þann 8. desember sl. þegar kærandi sendi gögn til LÍN
en að það hefði einhverra hluta vegna ekki gerst.
Niðurstaða
Þann 3. september sl. sótti kærandi um lækkun/niðurfellingu á
tekjutengdri afborgun haustið 2009 vegna tekjufalls milli ára á þar til gerðu
umsóknareyðublaði frá LÍN. Á eyðublaðinu eru tilgreind þau gögn sem þurfa að
fylgja til staðfestingar. Gögnin eru: Staðgreiðsluyfirlit fyrir árin 2008 og
2009 staðfest af RSK ef viðkomandi er launþegi eða skattframtal 2009 vegna
ársins 2008 og VSK skýrslur staðfestar af RSK fyrir janúar til júní 2009 ef
viðkomandi er sjálfstætt starfandi. Kærandi lagði fram staðfest
staðgreiðsluyfirlit fyrir árið 2008 og fyrir fyrstu 7 mánuði ársins 2009, auk
annarra gagna.
Þann 18. september sl. úrskurðar stjórn LÍN í máli
kæranda og synjar beiðni hans um niðurfellingu gjalddaga 1. september 2009 með
þeim rökum að ekki hafi borist gögn sem staðfesti að skilyrði gr. 7.4.1 og 7.4.2
í úthlutunarreglum LÍN séu uppfyllt. Hins vegar hafi verði samþykkt 22% lækkun
afborgunarinnar vegna áætlaðs tekjufalls milli áranna 2008-2009.
Þann
15. október sl. var erindi kæranda tekið fyrir að nýju hjá stjórn LÍN. Stjórnin
hafnaði beiðni kæranda að því er virðist með þeim rökum að áskilin gögn vanti
frá kæranda.
Með bréfi kæranda til málskotsnefndar, þar sem hann svarar
athugasemdum LÍN frá 21. desember sl., fylgja staðgreiðsluyfirlit fyrir fyrstu
11 mánuði ársins 2009, staðfest af Ríkisskattstjóra. Unnt er að skilja beiðni
kæranda í þessu máli á þann veg að hann sé í raun að biðja um endurupptöku
málsins fyrir stjórn LÍN þar sem umkrafin gögn liggja nú fyrir í málinu. Með
vísan til nýrra gagna þykir grundvelli málsins það mikið raskað að eðlilegt sé
að heimvísa málinu til stjórnar LÍN.
Úrskurðarorð
Hinum kærðu úrskurðum í máli kæranda er heimvísað til stjórnar LÍN.