Úrskurður

Ár 2010, miðvikudaginn 22. desember, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-13/2010:

Kæruefni

Með kæru dags. 17. mars 2010 kærði kærandi úrskurð stjórnar Lánasjóðs íslenskra námsmanna frá 12. mars 2010 þar sem hafnað var beiðni hennar um niðurfellingu á ábyrgð á námsláni. Stjórn LÍN var tilkynnt um kæruna með bréfi, dagsettu 24. mars 2010 og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins sama dag. Athugasemdir stjórnar LÍN komu fram í bréfi, dagsettu 29. mars sl. og var afrit þess sent kæranda með bréfi dagsettu 8. apríl 2010. Þar var kæranda jafnframt gefinn 14 daga frestur til að koma að frekari sjónarmiðum sínum. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda.

Þann 10. maí 2010 var af hálfu málskotsnefndar LÍN kveðinn upp úrskurður í málinu þar sem úrskurður stjórnar LÍN frá 12. mars 2010 var staðfestur.

Þann 15. mars 2010 skipaði mennta- og menningarmálaráðherra nýja nefndarmenn í málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna og fyrri nefnd var leyst frá störfum. Af ástæðum sem núverandi málskotsnefnd er ekki kunnugt um var eldri nefndinni ekki tilkynnt um hina nýju skipan. Þann 10. maí 2010 kvað fráfarandi nefnd upp fyrrgreindan úrskurð í málinu eftir að umboð hennar rann út. Til að eyða óvissu um gildi úrskurðarins verður ekki hjá því komist að málskotsnefnd takið málið til úrskurðar að nýju.

Málsatvik og ágreiningsefni

Kærandi er ábyrgðarmaður á láni hjá LÍN fyrir fyrrverandi sambýliskonu sonar kæranda. Kærandi bendir á að lántakandi hafi vegna áfengis- og vímuefnasýki engu námi lokið og reynst ófær að stunda vinnu. Þá hafi hún ekki haft getu til að sækja reglulega um undanþágu frá greiðslu afborgana.

Aðstæður kæranda séu þær að hún hafi greinst með parkinsonveiki fyrir einum og hálfum áratug og sé í dag 100% öryrki vegna þess sjúkdóms. Hún hafi orðið að hætta allri vinnu fyrir 5 árum. Kærandi bendir auk þess á að samskipti hennar og lántakanda séu engin í dag þannig að hún geti ekki fylgst með samskiptum lántakanda og LÍN. Með vísan til þessara aðstæðna kæranda megi vera ljóst að kærandi hefur enga getu til að greiða af umræddu námsláni. Kærandi bendir einnig á að stjórn LÍN hafi heimild til að fella niður ábyrgð þegar aðstæður breytist eins og um sé að ræða í hennar tilfelli.

Stjórn LÍN vísar til greinar 5.3.2. í úthlutunarreglum LÍN en samkvæmt greininni er ekki heimilt að fella niður ábyrgð ábyrgðarmanns af námsláni nema nýr ábyrgðamaður komi í staðinn sem uppfyllir skilyrði sjóðsins um ábyrgðarmenn.

Niðurstaða

Í niðurlagi gr. 5.3.2 í úthlutunarreglum LÍN segir: "Eldri ábyrgð fellur ekki úr gildi nema að henni sé sagt upp og ný sett í staðinn með samþykki sjóðsins". Málskotsnefnd þykir rétt að geta þess að breyting hefur verið gerð á lögum nr. 21/1992 um Lánasjóð íslenskra námsmanna með breytingalögum nr. 79/2009, þar sem felld er niður krafa um ábyrgðir s.s. uppáskrift ábyrgðarmanna ef lánataki er lánshæfur samkvæmt reglum sjóðsins. Þessi lagabreyting breytir hins vegar ekki stöðu kæranda í máli þessu þar sem breytingalögin eru ekki afturvirk. Þá eru enn í gildi ákvæði 7. mgr. 6. gr. laga nr. 21/1992 þar sem segir: "Ábyrgð ábyrgðarmanns, eins eða fleiri, getur fallið niður enda setji námsmaður aðra tryggingu sem stjórn sjóðsins metur fullnægjandi".

Enga heimild er því að finna í lögum og reglum LÍN til þess að fella niður ábyrgð kæranda án þess að annar ábyrgðamaður eða annars konar ábyrgð, sem stjórn sjóðsins samþykkir, komi í staðinn. Með vísan til framanritaðs er úrskurður stjórnar LÍN í máli kæranda staðfestur.

Úrskurðarorð

Hinn kærði úrskurður frá 12. mars 2010 í máli kæranda er staðfestur.