Úrskurður
Ár 2013, miðvikudaginn 18. desember, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-39/2013.
Kæruefni
Með kæru dagsettri 22. júlí 2013 kærði kærandi úrskurð stjórnar Lánasjóðs íslenskra námsmanna (LÍN) frá 19. apríl 2013, þar sem kæranda var synjað um námslán vegna náms á vorönn 2013 þar sem hún hefði tæmt rétt sinn til námsláns á meistarastigi. LÍN var tilkynnt um kæruna með bréfi dagsettu 31. júlí 2013 og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins sama dag. Athugasemdir stjórnar LÍN bárust með bréfi dagsettu 3. september 2013. Með bréfi dagsettu 9. september 2013 var kæranda gefinn kostur á að gera athugasemdir við svör LÍN. Athugasemdir kæranda bárust með bréfi dagsettu 10. október 2013 og voru þær framsendar LÍN 17. október s.á.
Málsatvik og ágreiningsefni
Kærandi stundar meistaranám við Zürich Hochschule der Künste
sem nefnist Master of Arts in Specialized Music Performance (MASP)
Liedgestaltung/ Kammermusik. Kærandi sendi erindi til stjórnar LÍN þann 8. apríl
2013 þar sem hún fór þess á leit að umsókn hennar um 30 ECTS eininga námslán á
vorönn 2013 yrði samþykkt og að henni yrði gert kleift að ljúka námi sínu vorið
2014 með því að fá að nýta þær einingar sem í úthlutunarreglunum er ætlaðar til
doktorsnáms. Vísaði kærandi til þess í erindinu að umrætt nám væri framhald af
Master of Arts in Music Performance og væri meistarapróf inntökuskilyrði. MASP
væri hæsta prófgráða sem hægt væri að öðlast í svissneskum tónlistarháskólum og
væri sambærileg doktorsgráðu. Stjórn LÍN synjaði beiðni kæranda með úrskurði
sínum 19. apríl 2013 sem tilkynntur var kæranda með bréfi dagsettu 23. sama
mánaðar. Vísaði stjórn LÍN til þess að kærandi hefði fullnýtt svigrúm sitt til
láns vegna meistaranáms, sbr. grein 2.3.1 í úthlutunarreglum LÍN.
Sjónarmið kæranda
Kærandi kærir í fyrsta lagi ákvörðun
stjórnar LÍN um að hafna umsókn hennar um námslán á vorönn 2013. Í öðru lagi
kveðst kærandi vera ósátt við að hafa einungis fengið lán vegna 18 eininga á
haustönn 2012 þar sem hún hafi lokið 30 einingum á þeirri önn sem og á vorönn
2013. Kærandi lýsir því að hún hafi tafist í námi vegna álagsmeiðsla í hendi og
af þeim sökum ekki getað lokið meistaranámi sínu í píanóleik í Basel vorið 2011
eins og hún hafi áætlað. Hafi námstíminn lengst um eitt ár samkvæmt læknisráði.
Hafi hún á þessum tíma stundað fullt nám í Basel og fengið námslán fyrir 108
einingum. Haustið 2012 hafi hún hafið framhaldsnám MASP í Zürich, sem væri hæsta
námsgráða sem væri veitt fyrir tónlistarflutning í Sviss. Doktorsnám væri í boði
en einungis í tónvísindum. Aðeins í undantekningartilfellum væri hægt að hefja
nám í MASP án þess að hafa lokið Master of Music Performance (MAP) eða Master of
Music Pedagogy (MA MP). Lýsir kærandi því að í evrópskum tónlistarháskólum séu
víðast þrjár námsbrautir í hljóðfæranámi á meistarastigi, sem þó séu ekki allar
jafngildar, heldur framhald hver af annarri. Sé mikill munur á þeim kröfum sem
gerðar væru til nema í MA MP og MASP hvað varðaði hæfni í hljóðfæraleik. Að mati
kæranda er MASP gráða sem hún stundar frekar sambærileg doktorsnámi í
hljóðfæragreinum. Í ljósi þessa telur kærandi sig uppfylla allar kröfur sem
gerðar eru til lánshæfni og kærir því ákvörðun stjórnar LÍN um að hafna umsókn
hennar um námslán á vorönn 2013 og skerðingar á námsláni á haustönn 2012.
Sjónarmið stjórnar LÍN.
Stjórn LÍN vísar til greinar 2.3.
í úthlutunarreglum LÍN námsárið 2012-2013 þar sem komi fram að námsmaður eigi
rétt á láni fyrir 180 ECTS einingum í grunnnámi, 120 ECTS einingum í
meistaranámi, 120 ECTS einingum í grunn- eða meistaranámi að eigin vali og 180
einingum í doktorsnámi, samanlagt þó aldrei umfram 600 ECTS einingar. Vísar
stjórn LÍN til þess að kærandi hafi þegar nýtt sér aðstoð LÍN fyrir 180 ECTS
einingar í grunnnám, 120 ECTS einingar í meistaranám og 146 ECTS einingar í
sameiginlegt svigrúm sem sé umfram þann lánsrétt sem hún eigi samkvæmt
úthlutunarreglunum. Stjórn LÍN tekur fram að lánsréttur námsmanna fari eftir
tegund þeirrar námsgráðu sem námsmaður leggi stund á. Það hafi ekki áhrif á
lánsrétt kæranda hvort doktorsnám sé í boði í hljóðfæraleik. Stjórn LÍN fer
ennfremur fram á að kærunni verði vísað frá að því er lýtur að lánsrétti vegna
haustannar 2013. Það mál hafi ekki verið borið undir stjórn LÍN.
Niðurstaða
Samkvæmt 1. gr. laga nr. 2/1992 um LÍN er hlutverk sjóðsins að
tryggja þeim er falla undir lögin tækifæri til náms án tillits til efnahags.
Kemur fram í 3. gr. laganna að heimilt sé að taka tillit til ýmissa þátta við
ákvörðun láns, s.s. fjölskyldustærðar, búsetu o.fl. Í 6. gr. reglugerðar nr.
478/2011 um Lánasjóð íslenskra námsmanna kemur fram að námsmaður eigi að hámarki
rétt á námsláni sem svari til samtals 600 ECTS eininga vegna grunnháskólanáms,
sérnáms og framhaldsháskólanáms. Þar kemur einnig fram að stjórn sjóðsins setji
nánari reglur um hámark einingafjölda í lánshæfu námi. Í 3. mgr. 3. gr. kemur
fram að stjórn sjóðsins sé falið að setja nánari ákvæði um úthlutun námslána. Í
2. mgr. 16. gr. kemur síðan fram að sjóðsstjórn setji reglur um önnur þau atriði
en tilgreind eru í lögum og reglugerð. Í úthlutunarreglum LÍN fyrir skólaárið
2012-2013, sem settar eru af stjórn LÍN með heimild í 2. mgr. 16. gr. laga nr.
21/1992, hefur stjórnin sett reglur um hámarkslán í lánshæfu námi í grein 2.3.
Þar segir eftirfarandi:
2.3.1 Grunn- og meistaranám
Námsmaður
á rétt á láni fyrir 180 ECTS-einingum í grunnnámi. Með grunnnámi er átt við
sérnám, grunnháskólanám og einkanám í tónlist. Námsmaður á rétt á láni fyrir 120
ECTS-einingum í meistaranámi eða sambærilegu námi að loknu þriggja ára
háskólanámi skv. skipulagi skóla samþykktu af stjórn sjóðsins. Auk þess er átt
við háskólanám eftir þrjú ár skv. skipulagi skóla, á námsbrautum sem eru
skipulagðar sem lengra nám en þrjú ár. Í bandarískum háskólum er þó miðað við
nám eftir fjögur ár. Allt að eins árs starfstengt viðbótarháskólanám, sem ekki
lýkur með æðri prófgráðu, t.d. kennslufræði til kennsluréttinda, félagsráðgjöf,
listnám og námsráðgjöf, getur talist vera nám á meistarastigi. Að auki á hver
námsmaður rétt á láni fyrir 120 ECTS-einingum til viðbótar á grunn- og
meistarastigi að eigin vali. Heimilt er að veita námsmanni undanþágu frá
ofangreindum hámörkum og veita lán fyrir allt að 60 ECTS-einingum til viðbótar
uppfylli námsmaður eitt eftirfarandi skilyrða: a) Hann hefur áður staðist
lokapróf í lánshæfu námi og á ólokið 60 ECTS-einingum eða færri til lokaprófs í
öðru lánshæfu námi. Með lokaprófi er átt við próf til staðfestingar starfs- eða
háskólagráðu, en ekki undirbúnings-, fornáms- eða frumgreinapróf. b) Hann hefur
áður a.m.k. í þrjú aðstoðarár á námstíma fengið undanþágu frá almennum skilyrðum
um námsframvindu skv. gr. 2.4.5 vegna örorku eða lesblindu. Heildarsvigrúm til
þess að ljúka tiltekinni námsbraut getur þó aldrei verið meira en 600
ECTS-einingar. 2.3.2 Doktorsnám Námsmaður í doktorsnámi á rétt á láni fyrir 180
eða 240 ECTS-einingum eftir uppbyggingu náms, þó geta lán hans hjá sjóðnum
aldrei farið umfram 600 ECTS-einingar.
Fyrir liggur í málinu að
kærandi hefur fengið námslán vegna eftirfarandi náms:
BA nám 180 ECTS
einingar Cand. Mus 120 ECTS einingar Þýskunám 10 ECTS einingar MSP 108 ECTS
einingar MS MP 18 ECTS einingar Samtals: 446 ECTS einingar Samkvæmt framansögðu
hefur kærandi tæmt lánsrétt sinn í grunnnámi, meistaranámi og sameiginlegu
svigrúmi en sá lánsréttur samsvarar samtals 420 ECTS einingum. Það er að mati
málskotsnefndar málefnalegt af hálfu LÍN að miða mat sitt á lánshæfi náms á
þeirri skilgreiningu sem viðkomandi háskóli hefur sett fram á umræddu námi.
Málskotsnefnd fellst á það með stjórn LÍN að sú staðreynd að doktorsnám í
hljóðfæraleik standi almennt ekki til boða í evrópskum háskólum geti ekki haft
áhrif á lánsrétt kæranda. Með vísan til framangreindra atriða er það mat
málskotsnefndar að úrskurður stjórnar LÍN frá 19. apríl 2013 sé í samræmi við
lög og reglur LÍN og er hann því staðfestur með vísan til forsendna hans.
Kærandi kærði ekki meðferð umsóknar um haustlán til stjórnar LÍN og er kærunni
til málskotsnefndar um afgreiðslu þess láns því vísað frá málskotsnefnd.
Úrskurðarorð
Hinn kærði úrskurður frá 19. apríl 2013 í máli kæranda er staðfestur.