Úrskurður

Ár 2016, miðvikudaginn 24. ágúst, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu L-2/2016:

Kæruefni

Með kæru sem barst málskotsnefnd 12. febrúar 2016 kærði kærandi ákvörðun stjórnar Lánasjóðs íslenskra námsmanna (LÍN) frá 9. nóvember 2015 um að hafna beiðni kæranda um námslán hjá sjóðnum vegna BA náms við Háskólann í Reykjavík (HR). Stjórn LÍN var tilkynnt um kæruna með bréfi dagsettu 15. febrúar 2016 og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins sama dag. Athugasemdir stjórnar LÍN voru settar fram í bréfi dagsettu 21. mars 2016 og var afrit þess sent kæranda og henni jafnframt gefinn kostur á að koma að frekari sjónarmiðum sínum. Kærandi hefur ekki sent inn frekari athugasemdir. Með bréfi dagsettu 16. júní 2016 óskaði málskotsnefnd eftir viðbótarupplýsingum frá LÍN, m.a. um fyrri námsferil kæranda, með hvað hætti LÍN hefur almennt staðið að yfirfærslu námslánaréttar námsmanna yfir í einingakerfið og svo með hvaða hætti staðið var að yfirfærslu og útreikningi námslánaréttar kæranda yfir í einingakerfið. Viðbótarupplýsingar LÍN bárust með bréfi dagsettu 27. júní sl.

Málsatvik og ágreiningsefni

Tildrög þessa máls eru þau að kærandi hóf BA-nám við Háskólann í Reykjavík haustið 2014 og sótti um námslán til LÍN á námsárinu 2014-2015. Áður hafði kærandi lokið BA- og meistaranámi við Háskóla Íslands. Fékk kærandi samþykkt lán sem nam 44 ECTS-einingum en var synjað um frekari lán með vísun til þess að samkvæmt reglum sjóðsins hefði hún fullnýtt lánsheimild sína til þess að stunda grunnnám. Kærandi hafi fengið afgreidd námslán í grunnnámi sínu í HÍ á árunum 2005-2010 sem nemi 256 ECTS-einingum og því standi einungis eftir réttur kæranda til 44 ECTS-eininga. Stjórn LÍN hafnaði kröfu kæranda um að fá afgreidd frekari námslán vegna BA-náms við HR með ákvörðun 9. nóvember 2015 og kærði kærandi þá ákvörðun stjórnar LÍN til málskotsnefndar.

Sjónarmið kæranda

Kærandi bendir á að ákvörðun LÍN byggi á því að þegar kærandi hafi verið í gunnnámi í HÍ hafi námslengd verið skráð öðruvísi en sé gert í dag. Þegar kerfinu hafi svo verið breytt hafi þurft að yfirfæra gamla námsferla yfir í nýja kerfið og hafi þá ákveðin aðferð verið notuð en samkvæmt henni hafi kærandi þegið námslán fyrir einingafjölda sem jafngildir 256 ECTS-einingum í grunnnámi. Kærandi kveðst ekki deila við LÍN um að samkvæmt eldri úthlutunarreglum hafi "aðstoðarár" verið skilgreint þannig að ef námsmaður taldist hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir 31-60 ECTS-einingum yfir skólaárið. Kærandi hafnar því að líta megi til skilgreiningar á aðstoðarári, sbr. tilvitnaðar úthlutunarreglur LÍN, þegar umreiknuð voru úthlutuð námslán samkvæmt nýrra kerfi, enda hafi í hennar tilviki ekki verið fylgni milli sannanlegrar úthlutunar og þeirra ECTS-eininga sem lokið var og lánað var fyrir samkvæmt skilgreiningu LÍN. Kærandi telur að skilgreining á "aðstoðarári" samkvæmt eldri úthlutunarreglum lúti að þeirri tímalengd sem námsmanni var að hámarki heimilt að stunda lánshæft nám, sbr. þágildandi fimm ára regla. Ekki sé hægt að heimfæra þá skýringu yfir á úthlutuð námslán, nema það sé bein og skýr fylgni milli úthlutaðra námslána og lokinna eininga. Sú skýring felur jafnframt í sér mismunun enda séu þá réttindi þeirra, sem af gildum ástæðum gátu ekki lokið sínu námi á þremur árum, skert samanborið við aðra. Bendir kærandi á að hún hafi eignast barn á námstímanum 2005-2010 og þurfti að gera viðeigandi ráðstafanir vegna þess. Þá feli skýring LÍN jafnframt í sér mismunun gagnvart þeim sem hefji nám í dag og höfðu áður þegið námslán hjá LÍN, samanborið við þá námsmenn sem hafa ekki áður tekið námslán enda kunni sameiginlegt svigrúm þeirra að vera ónýtt af hálfu LÍN, sbr. grein 2.3.4 í núgildandi úthlutunarreglum. Þá bendir kærandi á að það komi skýrt fram í öllum úthlutunarreglum sem hafa gilt frá 2005, að námsmaður teljist aðeins í fullu námi, ljúki hann tilskyldum 60 ECTS-einingum. Ofangreind fimm ára regla snéri að því hámarkstímabili sem námsmaður gat stundað nám. Reglan hafi því jafnframt falið í sér að námsmaður gat jafnvel fengið full 60 ECTS-lán öll þau fimm ár sem hann hafi verið í námi. Í slíku tilviki kynni að vera eðlilegt að líta til þess, að slíkur námsmaður hefði fullnýtt þau réttindi sem hann ætti samkvæmt núgildandi reglum, enda væri hann þá sannanlega búinn að fá lán fyrir þeim einingum. Um það sé ekki að ræða í tilviki kæranda. Kærandi telur að LÍN hafi ekki farið sérstaklega yfir þær úthlutanir sem sjóðurinn hafi veitt henni á árunum 2005-2010. Af gögnunum sjáist að kærandi hafi ekki fengið lánað fyrir 256 ECTS einingum, líkt og fullyrt sé. Kærandi bendir á að í íslenskum rétti gildi sú meginregla að yngri lög gangi framar eldri lögum. Samkvæmt núgildandi úthlutunarreglum LÍN eigi námsmaður rétt á láni fyrir 180 ECTS-einingum í grunnnámi, 120 ECTS-einingum í meistaranámi og að auki eigi hver námsmaður rétt á 120 ECTS-eininga láni til viðbótar að eigin vali á grunn-, meistara- eða doktorsstigi, sbr. kafli 2.3. Þá sé jafnframt að finna reglur hvað varðar eldri úthlutunarreglur, sem fela í sér ívilnandi réttindi námsmanni til handa sem hafi hafið nám í gildistíð eldri laga. Það gildi þó önnur sjónarmið um afturvirkni laga og lagaskil þegar um íþyngjandi reglu sé að ræða. Sé þá með öllu óásættanlegt að vísað sé til reiknireglu, sem hvorki sé skýrgreind nánar í reglum sjóðsins né í þeim lögum sem reglurnar sækja stoð sína í. Umrædd reikniregla leiði til þess að misræmi sé milli þess einingafjölda sem LÍN fullyrðir að hafa lánað fyrir og þeim einingafjölda sem sannanlega hafi verið lánað fyrir, a.m.k. í tilviki kæranda. Kærandi krefst þess að fá afgreidd námslán vegna eftirstandandi 4 ECTS-eininga frá skólaárinu 2014-2015, auk þeirra 24 ECTS-eininga, sem hún lauk haustið 2015, í samræmi við rétt hennar samkvæmt núgildandi úthlutunarreglum LÍN. Þá krefst undirrituð þess ennfremur að fá svokölluð skólagjaldalán sem hún sótti um vegna haustannar 2016.

Sjónarmið LÍN

LÍN bendir á að kærandi hafi stundað BA- og meistaranám við HÍ á árunum 2005-2010. Þegar kærandi hóf nám sitt í HÍ voru í gildi úthlutunarreglur fyrir námsárið 2005-2006 og þá giltu svokölluðu fimm og tíu ára reglur um heimilaða námslengd námsmanna. Samkvæmt fimm ára reglunni, sbr. grein 2.4.2 í úthlutunarreglum sjóðsins árið 2005-2006, gat námsmaður að hámarki fengið lán í allt að fimm ár samanlagt. Í grein 2.4.1 var skilgreint hvað teldist vera aðstoðarár og segir:

"Námsmaður telst hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir venjulegt skólaár, sbr. gr. 2.1.1., enda þótt lán hafi skerst vegna reglna um viðmiðun við námsárangur eða tekjur. Venjulegt skólaár er að jafnaði tvö misseri".

Við mat á aðstoðarári hafi því ekki verið skoðað hversu mikið lán viðkomandi námsmaður hafi fengið hverju sinni né hversu margar einingar námsmaður hafi lokið heldur einungis hvort hann ætti rétt á láni það misserið og þá taldist það sem aðstoðarmisseri. LÍN bendir á að þegar námsferill kæranda sé skoðaður sé ljóst að í BA-námi hennar í HÍ hafi hún fengið lánað í tæp níu misseri eða tæp fjögur og hálft aðstoðarár samkvæmt fyrrgreindum reglum. Ástæðan fyrir því að það nái ekki alveg fullum fjórum og hálfu aðstoðarári sé að eitt misseri hafi verið sumarmisseri sem teljist ekki sem heilt misseri. Samkvæmt fimm ára reglunni hafi því staðið eftir rúmt misseri af rétti kæranda til námsláns til að stunda grunnnám þegar hún hafi hafið nám við HR haustið 2014. LÍN vísar til þess að með tilkomu ECTS-einingareglunnar hafi aðstoðarár verið skilgreint þannig að námsmaður taldist hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir 31-60 ECTS einingum yfir skólaárið, sjá nánar grein 2.3.1 í úthlutunarreglum sjóðsins á árunum 2008-2011. Frá og með haustmisseri 2011 hafi verið hætt að nota fimm ára regluna sem mat um námslengd námsmanna hjá þeim nemendum sem hófu nám það ár. Við breytingu úr fimm og tíu ára reglunum yfir í einingaregluna hafi námsferlar þeirra sem fengið höfðu lán samkvæmt eldri reglum verið reiknaðir þannig að ef viðkomandi námsmaður taldist hafa fengið lánað eitt aðstoðarár samkvæmt eldri reglum var hann einnig talinn hafa fengið lánað í eitt ár samkvæmt nýjum reglum eða 60 ECTS-einingar. Samkvæmt framangreindum reiknireglum hafi kærandi nýtt af lánsrétti sínum sem samsvarar 256 ECTS-einingum vegna BA-náms við HÍ. Þegar kærandi hafi hafið BA-nám í HR haustið 2014 hafi hún því átt eftir 44 ECTS-einingar (rúmt misseri) af lánsrétti til að stunda grunnnám. Hafi kærandi fengið afgreidd námslán sem nemur þeim einingum á haustmisseri 2014 og vormisseri 2015. Kærandi hafi því fengið lán hjá LÍN sem samsvarar 300 ECTS-einingum vegna náms í grunnnámi og þar með fullnýtt lánsrétt sinn hjá LÍN til að stunda grunnnám. Þá bendir LÍN á að ef miðað sé við eldri fimm og tíu ára reglurnar teldist kærandi hafa fengið námslán umfram hámarksrétt eða í fimm og hálft aðstoðarár fyrir námi í grunnnámi. LÍN bendir á að í úthlutunarreglum fyrir námsárið 2014-2015 sé hægt að fá undanþágu frá kröfu um námsárangur af sambærilegum ástæðum og voru fyrir hendi þegar kærandi stundaði fyrra nám sitt. Jafnframt dregst frá námslánarétti nemanda með sambærilegum hætti og gert hafi verið þegar kærandi stundaði fyrra nám sitt þ.e.a.s. fái nemandi undanþágu frá námsárangri dregst það frá heildarnámslánarétti hans líkt og hann hafi raunverulega lokið einingum. Kærandi hafi því aðeins átt lítinn hluta eftir af lánsrétti sínum til þess að stunda grunnnám samkvæmt þeim reglum sem giltu á þeim tíma sem hún stundaði nám sitt við HÍ. Þrátt fyrir að LÍN hafi ákveðið að taka upp nýjar aðferðir við að meta lánsrétt nemenda til námslána leiddi það ekki til þess að réttur kæranda eða annarra nemenda sem hófu nám fyrir haustmisseri 2011 myndi breytast enda séu reglur um þetta skýrar. Þá hafnar LÍN því með öllu að sjóðurinn hafi ekki farið sérstaklega yfir þær úthlutanir sem kærandi hafi fengið á árunum 2005-2010. Í viðbótarupplýsingum frá LÍN kemur fram að við yfirfærslu á rétti námsmanna yfir í einingakerfi væri almenna reglan sú að ef námsmaður hafði fengið lánað í eitt aðstoðarmisseri samkvæmt eldri reglum um útreikning taldist hann hafa fengið lánað í eitt aðstoðarmisseri samkvæmt nýjum reglum um útreikning. Helstu upplýsingar um það hvernig lánsréttur nemenda hafi verið reiknaður komi fram í úthlutunarreglum sjóðsins á þessum árum. Því til hliðsjónar vísar stjórn LÍN í grein 2.4.1 í úthlutunarreglum LÍN námsárin 2005-2007 en þar komi fram: "Námslengd. 2.4.1. Hvað telst vera aðstoðarár? Námsmaður telst hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir venjulegt skólaár, sbr. gr. 2.1.1., enda þótt lán hafi skerst vegna reglna um viðmiðun við námsárangur eða tekjur. Venjulegt skólaár er að jafnaði tvö misseri." Í úthlutunarreglum fyrir námsárið 2008-2009 hafi í fyrsta skipti verið fjallað um ECTS-einingar í reglum LÍN. Í þeim reglum og reglum áranna á eftir hafi verið nánar skilgreint með hvaða hætti aðstoðarár væri reiknað í hinu nýja einingarkerfi, sbr. grein 2.3.1 í úthlutunarreglum áranna 2008-2010 en þar segir: "Námslengd. 2.3.1. Hvað telst aðstoðarár? Námsmaður telst hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir 31-60 ECTS-einingum. Lán fyrir 30 ECTS-einingum eða færri á námsárinu telst hálft aðstoðarár og lán fyrir 61-80 ECTS-einingum telst 1,25 aðstoðarár."

Þá bendir LÍN á að á þeim tíma sem kærandi hafi fengið undanþágu frá námsárangri hafi grein 2.3.2 í úthlutunarreglunum verið eftirfarandi:

"Eignist námsmaður barn á námstíma er heimilt að bæta allt að 50% við árangur hans þegar lán til hans er reiknað, en með viðbótinni skal lánið þó ekki vera hærra en 75% í þessum tilfellum. Hámarkssvigrúm eykst ekki að jafnaði vegna þess. Fæðingarvottorð liggi fyrir í þessu tilviki. Námsmanni er heimilt að nýta þetta svigrúm á þeirri önn sem fæðing á sér stað, og á næstu önn fyrir fæðingu og eftir fæðingu. Samanlagt skal þó viðbótarsvigrúm vegna einnar fæðingar ekki vera hærra en 50% af árangri einnar annar."

Námsferlar og veitt lán kæranda séu eftirfarandi: HÍ - BA nám: Námsárið 2005-2006: haustmisseri 30 ein. lokið - 100% lán veitt  samtals 1 lánamisseri vormisseri 20 ein. lokið - 75% lán veitt - samtals 1 lánamisseri (60 ECTS-ein. nýttar).

Námsárið 2006-2007: haustmisseri 20 ein. lokið - 75% lán veitt - samtals 1 lánamisseri vormisseri 0 ein. lokið  - undanþága -75% lán veitt - samtals 1 lánamisseri (60 ECTS-ein. nýttar). 

Námsárið 2007-2008: haustmisseri 10 ein. lokið - undanþága - 75 % lán veitt - samtals 1 lánamisseri vormisseri 0 ein. lokið - ekkert lán veitt (30 ECTS-ein. nýttar). 

Breyting á úthlutunarreglunum - í fyrsta skipti fjallað um ECTS-einingar í reglum sjóðsins.

Námsárið 2008-2009: haustmisseri 0 ein. lokið - ekkert lán veitt vormisseri 40 ein. lokið - lán veitt fyrir 40 ein. - samtals 1 aðstoðarár eða 2 lánamisseri. (40 ECTS-ein. nýttar).

Námsárið 2009-2010: haustmisseri 30 ein. lokið - lán veitt vormisseri 24 ein. lokið - lán veitt sumarmisseri 12 ein. lokið - lán veitt samtals veitt lán fyrir 66 ECTS-ein. eða 1,25 aðstoðarár eða 2,5 lánamisseri. (66 ECTS-ein. nýttar).

Samtals veitt lán fyrir 256 ECTS-einingum (4,75% aðstoðarár eða 9,5 lánamisseri) í grunnnám.

HÍ meistaranám Námsárið 2010-2011: haustmisseri 18 ein. lokið - lán veitt vormisseri 24 ein. lokið - lán veitt (42 ECTS-ein. nýttar). 

Námsárið 2011-2012: haustmisseri 12 ein. lokið - 75% lán veitt - svigrúm vegna barnsburðar vormisseri 22 ein. lokið - lán veitt (34 ECTS-ein. nýttar). 

Námsárið 2012-2013: haustmisseri 0 ein. lokið vormisseri 24 ein. lokið - lán veitt sumarmisseri 14 ein. lokið - lán veitt (38 ECTS-ein. nýttar). 

Samtals veitt lán fyrir 114 ECTS-einingum í meistaranám.

HR BA- nám Námsárið 2014-2015: haustmisseri 22 ein. lokið - lán veitt vormisseri 26 ein. lokið - lán veitt fyrir 22 einingum sumarmisseri 14 ein. lokið - lán veitt (44 ECTS-ein. nýttar).

Samtals veitt lán fyrir 44 ECTS-einingum í grunnnám.

Kærandi hafi því fengið lánað fyrir jafngildi 256 ECTS-einingum þegar hún lauk BA-námi í HÍ. Hún hafi síðan fengið lánað fyrir 44 ECTS-einingum vegna BA-námsins við HR. Samtals hafi hún því fengið lánað fyrir 300 ECTS-einingum sem sé það hámark sem veitt sé vegna grunnnáms og af sameiginlegu svigrúmi, sbr. grein 2.3 í úthlutunarreglum LÍN námsárið 2014-2015. Byggir LÍN á því að niðurstaðan í máli kæranda sé í samræmi við lög og reglur og í samræmi við sambærilegar ákvarðanir sjóðsins. LÍN gerir kröfu um að málskotsnefnd staðfesti hina kærðu ákvörðun.

Niðurstaða

Ágreiningur máls þessa snýst um hvort að kærandi sé búin að fullnýta lánsheimild sína hjá LÍN til þess að stunda grunnnám eða ekki. Kærandi lauk grunn- og meistaranámi í HÍ á árunum 2005 til 2010 og fékk þá námslán frá LÍN. Hún hóf síðan grunnnám við HR haustið 2014 og sótti um námslán vegna skólaársins 2014-2015. LÍN samþykkti umsókn kæranda að hluta eða fyrir 44 ECTS-einingum og segir að með þeirri fyrirgreiðslu sé kærandi búin að fullnýta lánsheimild sína hjá LÍN vegna grunnnáms. Samkvæmt 1. gr. laga nr. 21/1992 um LÍN er hlutverk sjóðsins að tryggja þeim er falla undir lögin tækifæri til náms án tillits til efnahags. Í 3. gr. laganna kemur fram að heimilt sé að taka tillit til ýmissa þátta við ákvörðun láns, s.s. fjölskyldustærðar, búsetu o.fl. Í 3. mgr. greinarinnar segir að stjórn sjóðsins setji nánari ákvæði um úthlutun námslána. Það gerir LÍN með árlegum úthlutunarreglum sem staðfestar eru af ráðherra og birtar í Stjórnartíðindum. Í 2. mgr. 16. gr. laganna kemur síðan fram að sjóðsstjórn setji reglur um önnur þau atriði en tilgreind eru í lögum og reglugerð. Í 6. gr. reglugerðar nr. 478/2011 sbr. reglugerð nr. 589/2015 um LÍN kemur fram að námsmaður eigi að hámarki rétt á námsláni sem svari til samtals 540 ECTS-eininga vegna grunnháskólanáms, sérnáms og framhaldsháskólanáms. Þar kemur einnig fram að stjórn sjóðsins setji nánari reglur um hámark einingafjölda í lánshæfu námi. Úthlutunarreglur LÍN fyrir skólaárið 2014-2015, sem hér eru til skoðunar, eru settar af stjórn LÍN með heimild í fyrrgreindri 2. mgr. 16. gr. laga um LÍN. Með þeim hefur stjórnin sett reglur um hámarkslán í lánshæfu námi. Í kafla 2.3 er fjallað um rétt námsmanna til námslána og er hann tiltekinn í ECTS-einingum. Í grein 2.3.1 segir að námsmaður eigi rétt á láni hjá sjóðnum fyrir 180 ECTS-einingum í grunnnámi, en allt að 240 einingum sé námið þannig skipulagt af hlutaðeigandi skóla. Í meistaranámi eigi námsmaður rétt á láni fyrir 120 ECTS-einingum og að auki eigi námsmaður rétt á láni fyrir 120 ECTS-einingum til viðbótar á grunn- og/eða meistarastigi að eigin vali. Loks er heimilt að veita námsmanni undanþágu fyrir allt að 60 ECTS-einingum að uppfylltum tilgreindum skilyrðum sem fjallað er um í greininni. Þá er í grein 2.3.2 heimilt að veita námsmanni lán til doktorsnáms fyrir 180 eða 240 ECTS-einingum, en þó geti lán til hans hjá sjóðnum aldrei farið umfram 600 ECTS-einingar. Þessu 600 ECTS-eininga hámarki hefur nú verið breytt sbr. reglugerð 589/2015 og er nú 540 ECTS-einingar. ECTS-einingakerfið (European Credit Transfer and Accumulation System) er samræmdur mælikvarði á nám í aðildarríkjum Evrópusambandsins og þátttakenda í svokölluðu Bolognaferli. Í kerfinu jafngilda 60 ECTS-einingar fullu námsári. Áður en einingakerfið var tekið upp hjá LÍN giltu svokallaðar fimm og tíu ára reglur um námslengd. Þeim var síðast lýst í úthlutunarreglum LÍN fyrir námsárið 2010-2011 í kafla 2.3. Þar segir að námsmaður geti að hámarki fengið lán í allt að fimm aðstoðarár samanlagt og teljist eitt aðstoðarár jafngilda láni fyrir 36-60 ECTS-einingum (fimm ára regla). Þá segir að leggi námsmaður stund á framhaldsnám (doktors- eða meistaranám eða sambærilegt nám) sé heimilt að veita lán umfram fimm aðstoðarár, en samanlagður tími sem námsmaður geti fengið námslán sé að hámarki 10 aðstoðarár (tíu ára regla). Frá og með haustmisseri 2011 var hætt að nota fimm ára regluna sem mat um námslengd námsmanna hjá þeim nemendum sem hófu nám það ár. Í úthlutunarreglum LÍN fyrir árin 2005-2007 segir í grein 2.4.1 að námsmaður teljist hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir venjulegt skólaár enda þótt lán hafi skerst vegna reglna um viðmiðun við námsárangur eða tekjur. Þá segir í greininni að venjulegt skólaár sé að jafnaði tvö misseri og í grein 2.1.1 segir að sjóðurinn veiti aðstoð þann tíma sem eiginlegt skólahald eða skyldunámskeið standa yfir og að jafnaði í tvö jafnlöng misseri, samtals 9 mánuði, fyrir fullt nám á skólaári. Í úthlutunarreglum fyrir námsárið 2008-2009 var fjallað um ECTS-einingar í reglum LÍN. Í þeim reglum og reglum áranna á eftir var skilgreint með hvaða hætti aðstoðarár væri reiknað í hinu nýja einingarkerfi sbr. grein 2.3.1 í úthlutunarreglum áranna 2008-2010 en þar segir:

"Hvað telst aðstoðarár? Námsmaður telst hafa fengið lán í eitt aðstoðarár hafi hann fengið lán fyrir 31-60 ECTS-einingum. Lán fyrir 30 ECTS-einingum eða færri á námsárinu telst hálft aðstoðarár og lán fyrir 61-80 ECTS-einingum telst 1,25 aðstoðarár."

Samkvæmt upplýsingum frá LÍN hefur yfirfærsla á námslánarétti námsmanna úr eldra kerfi yfir í einingakerfi verið framkvæmt þannig að ef námsmaður hafði fengið lánað í eitt aðstoðarmisseri samkvæmt eldri reglum um útreikning taldist hann hafa fengið lánað í eitt aðstoðarmisseri samkvæmt nýjum reglum um útreikning. Kærandi lauk grunn- og meistaranámi við HÍ á árunum 2005 til 2010 og fékk þá afgreidd námslán frá LÍN. Hún hóf síðan nýtt grunnnám við HR haustið 2014 og sótti um námslán vegna skólaársins 2014-2015. LÍN skoðaði fyrri lánaafgreiðslu til kæranda samkvæmt þágildandi reglum (5 og 10 ára reglunni) og varpaði því yfir í núgildandi ECTS-einingakerfi. Niðurstaðan var sú að kærandi ætti ónotaðan rétt á námslánum í grunnnámi fyrir 44 ECTS-einingum og að með þeirri fyrirgreiðslu sé kærandi búin að fullnýta lánsheimild sína í grunnnámi hjá LÍN. LÍN hefur í málinu lagt fram yfirlit yfir námsferil kæranda, veitt lán samkvæmt eldri reglum, yfirfærslu réttinda yfir í ECTS-einingakerfið og svo veitt lán samkvæmt nýjum reglum. Samkvæmt þeim útreikningum hefur kærandi nú fullnýtt lánsheimild sína til námslána í grunnnámi/BA námi. Það hefur verið staðfest í úrskurðum málskotsnefndar og álitum umboðsmanns Alþingis að námsmenn þurfa að sætta sig við breytingar á úthlutunarreglum sem birtar eru með fullnægjandi hætti í Stjórnartíðindum og geta ekki vænst þess að þær haldist óbreyttar frá ári til árs. Þá er í stjórnsýslurétti viðurkennt að almennt ber að játa stjórnvöldum svigrúm til að gera breytingar á stjórnsýsluframkvæmd enda séu þær innan marka laga og byggðar á málefnalegum sjónarmiðum. Séu slíkar breytingar íþyngjandi gagnvart borgurunum með tilliti til fyrri stjórnsýsluframkvæmdar verða stjórnvöld almennt að kynna breytinguna fyrirfram með skýrum og glöggum hætti og nægjanlegum fyrirvara þannig að þeir aðilar sem málið snerti hefðu raunhæft tækifæri til að gera viðeigandi ráðstafanir og bregðast við breyttri framkvæmd. Með breytingum á úthlutunarreglunum sem fyrst voru birtar vegna skólaársins 2011-2012 voru gerðar ívilnandi breytingar á úthlutunarreglum LÍN að því leyti að farið var að miða lánsrétt þær ECTS-einingar sem lánað var vegna í stað þess að telja lánstímabil. Með kæru sinni fer kærandi þess á leit að hinum nýju reglum um mat á lánsrétti verði beitt um mat á lánsrétti vegna lána sem hún fékk í tíð eldri regla. Á það verður ekki fallist. Úthlutunarreglur LÍN gilda fyrir hvert skólaár um sig. Það er því fyllilega réttmætt eins og LÍN hefur viðhaft að meta lánsrétt í samræmi við þær reglur sem í gildi voru á hverju aðstoðartímabili um sig. Í þessu máli liggur fyrir að breytingar úr 5 og 10 ára reglunni yfir í ECTS-einingar voru vel kynntar af hálfu LÍN. Þess var og gætt að þeir námsmenn sem voru í námi þegar hinar nýju reglur tóku gildi gætu lokið því samkvæmt þeim sbr. grein 2.3.5 í úthlutunarreglum fyrir skólaárið 2016-2017 og sambærileg eldri ákvæði. Þá liggur einnig fyrir að síðan nýju reglurnar tóku gildi þá hefur LÍN margsinnis varpað eldri rétti námsmanna yfir í nýtt kerfi til að finna út eftirstandandi lánsheimild fyrir námsmann sem hefur nám að nýju. Hefur LÍN upplýst að við það hefur sjóðurinn fylgt eftir þeirri aðferð sem lýst hefur verið hér á undan sbr. fyrrnefnt yfirlit og fallast má á með sjóðnum að styðjist við fyrirmæli í úthlutunarreglunum. Við framkvæmdina á yfirfærslu lánsréttinda á milli kerfa hefur LÍN þannig gætt að jafnræði námsmanna. Samkvæmt framangreindu fellst málskotsnefnd á þá niðurstöðu LÍN að kærandi hefur með afgreiðslu 44 ECTS-eininga á haustönn og vorönn 2014-2015 fullnýtt lánsrétt sinn hjá LÍN til að stunda grunnnám. Með vísan til framangreindra atriða er það mat málskotsnefndar að ákvörðun stjórnar LÍN frá 9. nóvember 2015 sé í samræmi við lög og reglur LÍN og er hún því staðfest.

Úrskurðarorð

Ákvörðun stjórnar LÍN frá 9. nóvember 2015 í máli kæranda er staðfest.