L-03/2008 - Námslengd - hámarksfjöldi lánaanna

Úrskurður

Ár 2008, fimmtudaginn 28. ágúst, kvað málskotsnefnd Lánasjóðs íslenskra námsmanna upp svohljóðandi úrskurð í málinu nr. L-3/2008:

Kæruefni

Með kæru dagsettri 7. febrúar sl. kærði kærandi úrskurð stjórnar LÍN frá 13. desember 2007 þar sem synjað var beiðni hans um námslán. Stjórn LÍN var tilkynnt um kæruna með bréfi dags. 11. febrúar sl. og jafnframt gefinn kostur á að tjá sig um hana. Kæranda var sent afrit bréfsins sama dag. Athugasemdir stjórnar komu fram í bréfi dags. 27. febrúar sl. og var afrit þess sent kæranda með bréfi dags. 28. sama mánaðar en þar var kæranda jafnframt gefinn 14 daga frestur til að koma að frekari sjónarmiðum sínum. Með bréfi dags. 11. mars sl. komu fram frekari athugasemdir af hálfu kæranda. Í ljósi þeirra óskaði málskostnsnefnd eftir því við kæranda í bréfi dags. 16. maí sl. að hann aflaði gagna um skipulag náms síns við University College í London um námstíma, skilgreiningu skólans á því hvað teldist fullt nám sem og upplýsinga um það hvort skólinn notaðist við ECTS-einingar í viðmiðun sinni og útreikning náms hans samkvæmt þeim. Var stjórn sjóðsins sent afrit bréfsins sama dag. Kærandi svaraði beiðni nefndarinnar í bréfi dags. 23. maí sl. og var stjórn LÍN kynntar þær upplýsingar frá kæranda með bréfi dags. 19. júní sl. og var stjórninni jafnframt gefinn 14 daga frestur til að gera athugasemdir og leggja fram frekari gögn. Með bréfi dagsettu 1. júlí sl. gerði stjórnin frekari athugasemdir við málflutning kæranda.

Málsatvik og ágreiningsefni

Kærandi hóf PhD-nám við University College London 1. apríl 2005. Áður hafði hann notið námslána í sjö ár. Stjórn LÍN samþykkti í hinum kærða úrskurði að veita kæranda námslán haustið 2007 en áður hafði honum verið synjað um sumarlán 2007 á þeirri forsendu að hann hefði fullnýtt svigrúm sitt til lána. Stjórnin synjaði honum hins vegar um námslán umfram haustönn 2007 þar sem hann væri eftir hana búinn að fá námslán samtals í 10 ár eða 20 aðstoðarmisseri.

Kærandi byggir kröfu sína á því að stjórn LÍN beri að líta svo á að skólaár í PhD-námi hans nemi 12 mánuðum en ekki 9 mánuðum eins og hún hafi miðað við í hinum kærða úrskurði enda liggi fyrir staðfesting ofangreinds skóla á því. Sé túlkun stjórnar LÍN á áðurnefndu ákvæði úthlutunarreglnanna sérstaklega þröng í ljósi þess að þar er talað um að skólaár sé að jafnaði tvö misseri eða samtals 9 mánuðir. Þá sé í grein 2.1.2. talað um að sækja þurfi sérstaklega um sumarlán en síðan segi að námsmaður, sem flýti námslokum með sumarnámi, eigi rétt á fullu láni í þrjá mánuði yfir sumartímann ljúki hann tilteknum ECTS-einingum á skólaárinu umfram fullt vetrarnám samkvæmt skipulagi skóla samþykktu af stjórn sjóðsins. Aðalatriðið í greininni virðist því vera að sumarlán sé tekið til að flýta námslokum en ekki sem hluti af fullu námi en sumarmánuðirnir þrír í námi kæranda séu ekki teknir umfram fullt vetrarnám heldur reiknist sem hluti af fullu vetrarnámi.

Að því er varði heildarsvigrúm tekur kærandi fram að á árunum 1992-1997 hafi hann tekið lán í 10 misseri á BA og BE stigi og því klárað 5 ára hámarkslánarétt í grunnháskólanámi samkvæmt grein 2.4.2 í úthlutunarreglunum. Þegar hann hafi hafið cand.mag. nám í dönsku við Kaupmannahafnarháskóla 2002 hafi hann því átt rétt á lánum í 5 ár á framhaldsstigi. Meðan á síðargreindu námi stóð, hefði hann fengið lán í 4 misseri, þ.e. haust 2002, vor og haust 2003 og haust 2004, og hljóti það að þýða að hann hafi átt rétt á lánum í 3 skólaár þegar hann hóf núverandi PhD-nám sitt 1. apríl 2005. Hafi þetta verið staðfest af ráðgjafa LÍN í símtali í desember 2004 þegar kærandi leitaði staðfestingar á því að hann gæti lokið doktorsnámi sínu á námslánum. Þá bendir kærandi á að svör LÍN varðandi 10 ára regluna verið nokkuð óljós og misjöfn síðustu mánuðina.

Stjórn LÍN byggir synjun sína á erindi kæranda á því að hann hafi nú þegar fullnýtt svigrúm sitt til lána. Áður en kærandi hóf PhD-nám sitt við University College London, hafi hann fengið námslán í 7 ár og því átti rétt á lánum í 3 ár (6 aðstoðarmisseri), sbr. grein 2.4.3. í úthlutunarreglum sjóðsins. Í hinum kærða úrskurði hefði stjórnin samþykkt að veita kæranda námslán haustið 2007, en áður hafði honum verið synjað um sumarlán 2007 á þeirri forsendu að hann væri búinn að fullnýta svigrúm sitt til lána samkvæmt greinum 2.4.2. og 2.4.3. Stjórnin hefði hins vegar synjað kæranda um námslán umfram haustönn 2007 þar sem hann hefði eftir hana verið búinn að fá námslán samtals í 10 ár (20 aðstoðarmisseri).

Bendir stjórn LÍN á að kærandi geri ekki greinarmun á hugtökunum "fullt nám" og "fullt skólaár" sem aftur virðist valda misskilningi við túlkun greina 2.1.1. og 2.1.2. í reglum sjóðsins. Mergur málsins sé að fullt nám sé miðað við nám í 2 misseri á ári (2x4,5 mánuði). Með fullu sumarnámi umfram fullt vetrarnám teljist námsmaður hafa lokið 33,3% námi umfram "fullt nám" á einu og sama skólaárinu. Í einingum talið teljist t.d. fjögurra ára nám í 9 mánuði jafngilda þriggja ára námi í 12 mánuði, þannig: "4 skólaár x [(30+30) ECTS-einingar] = 240 ECTS-einingar. 3 skólaár x [(30+30+20) ECTS-einingar] = 240 ECTS-einingar"

Við ákvörðun heildarsvigrúms og talningu aðstoðarmissera sé viss ívilnun á hinn bóginn fólgin í þeirri reglu að aðstoð á sumarönn reiknast einungis sem aðstoð í hálft misseri, sbr. síðustu mgr. greinar 2.1.2. í reglum sjóðsins, þannig: 4 skólaár x 2 misseri = 8 aðstoðarmisseri (4 ár í svigrúmi) 3 skólaár x 2,5 misseri = 7,5 aðstoðarmisseri ( 3,75 ár í svigrúmi).

Kærandi hafi hafið núverandi nám sitt 1. apríl 2005 og við lok vormisseris 2007 hinn 30. júní 2007 hafi hann því fengið samfellt lán vegna náms í 27 mánuði sem samsvari 3 árum í svigrúmi. Hann hefði fengið lán skólaárið 2004-2005, vor og sumar, alls í 1,5 aðstoðarmisseri, skólaárið 2005-2006, haust, vor og sumar, alls í 2,5 aðstoðarmisseri og skólaárið 2006-2007, haust og vor, alls í 2 aðstoðarmisseri, samtals í heildina 6 aðstoðarmisseri. Í kjölfarið hefði kæranda verið synjað um aðstoða vegna náms sumarið 2007 en síðar hefði verið samþykkt að veita honum lán vegna náms haustið 2007 að hans ósk. Hefði sú niðurstaða verið rökstudd með hliðsjón af óvenjulegum upphafstíma námsins og reglunni um að sumarnám sé metið sem hálft aðstoðarmisseri við ákvörðun heildarsvigrúms. Þannig hafi verið ljóst að væri upphaf náms kæranda skráð á sumarönn í staðinn fyrir á vorönn 2005, næði lánshæfur námstími hans yfir þrjár sumarannir (en ekki tvær) og heildarsvigrúm hans væri þar með hálfu aðstoðarmisseri lengra. Hefði kærandi þar með átt rétt á láni í eina önn til viðbótar haustið 2007.

Stjórn LÍN telur upplýsingar frá University College London um skipulag náms kæranda við skólann ekki breyta þeirri staðreynd að fullt nám samkvæmt úthlutunarreglum LÍN sé að jafnaði 9 mánuðir yfir skólaárið sem telji 2 misseri og að hægt er að sækja um sumarmisseri vegna þriggja mánaða í viðbót og telji það sem hálft misseri, eða alls 2,5 misseri yfir 12 mánaða tímabil, sbr. greinar 2.1.1. og 2.1.2. í úthlutunarreglum sjóðsins.

Niðurstaða

Óumdeilt er að kærandi á rétt á námslánum í þrjú ár en ágreiningur málsins snýst um það hvort miða eigi fullt nám við tvö misseri á ári, samtals 9 mánuði, eða 12 mánuði. Af framlögðu bréfi frá University College London má ráða að ekki er notast við ECTS-einingar við útreikning í doktorsnámi við skólann. Þá kemur fram á heimasíðu skólans að PhD-nemar verða að vera skráðir í fullt nám í að minnsta kosti 3 almanaksár en í 5 almanaksár ef ekki er um fullt nám að ræða. Kemur þar einnig fram að með almanaksári sé í reglum skólans átt við um það bil 12 mánaða tímabil.

Eins og mál þetta er vaxið verður í ljósi þessa að telja að túlkun LÍN á útreikningi heildarsvigrúms kæranda til að njóta námslána í núverandi námi sínu sé ekki í samræmi við ákvæði 3. mgr. 6. gr. laga nr. 21/1992 um LÍN og gr. 2.1.1. í úthlutnarreglum sjóðsins. Er þá einkum litið til þess að námsmaður á samkvæmt framangreindu lagaákvæði að jafnaði rétt á að taka námslán á hverju misseri sem hann er við nám miðað við hæfilegan námstíma í þeirri grein og í þeim skóla þar sem nám er stundað. Þá verður ekki talið að orðalag framangreindrar greinar 2.1.1. í úthlutunarreglum LÍN um að miða skuli við tvö jafnlöng misseri, samtals 9 mánuði, fyrir fullt nám á skólaári, feli í sér ófrávíkjanlega viðmiðun, sbr. orðfærið "að jafnaði".

Verður framangreind ákvörðun stjórnar LÍN um að hafna lánsumsókn kæranda því felld úr gildi.

Úrskurðarorð

Úrskurður stjórnar LÍN frá 14. desember 2007 í máli kæranda er felldur úr gildi.

„Hæ, get ég kannski aðstoðað þig?"